OPINIE - Galmaarden, Gooik en Herne zijn op weg naar een fusie. Dat deze samenvoeging tot een nieuwe gemeente er komt, is geen ingeving van het laatste jaar, laat staan van twee of drie jaar. Nee, het is een proces van lange adem geworden. Een gedeelte van dit meer dan vijftien jaar durende proces heb ik van kortbij meegemaakt. Een reconstructie van een aantal feiten kan misschien een en ander duidelijk maken voor u, lezer van Persinfo. Inwoners mogen de naam van de nieuwe gemeente kiezen.
Aansluitend op de bijdragen ‘De lange weg naar fusie – deel 1 en deel 2’
De manier waarop de fusie is aangebracht bij de inwoners van de gemeenten Galmaarden, Gooik en Herne heeft voor veel verwondering en wenkbrauwengefrons gezorgd. Op sociale media was de voorbije maanden veel animo rond deze fusie. Toch is het vooral sedert eind oktober, op de dag dat de vijf namen voor de fusie bekend raakten, dat een aantal Facebookgroepen een overdaad aan reacties te verwerken kreeg.
Toen in het voorjaar de CD&V-meerderheden van Galmaarden, Gooik en Herne op een persbijeenkomst de ‘fusie met drie’ voorstelden, vielen heel wat inwoners uit de betrokken gemeenten uit de lucht. De maanden nadien werd duidelijk dat de drie CD&V-meerderheden geen volksraadpleging zouden houden om te horen of de burgers de fusie wilden. Heel wat gemor en verontwaardiging steeg op vanuit de bevolking. De betrokken schepencolleges vertelden dat de samenvoeging een rationele keuze was, en geen emotionele. De nood om te fuseren werd stilaan te groot om op termijn de bevolking te kunnen blijven dienen op een kwaliteitsvolle manier. (nvdr: dit bewijzen studies en de bestuurskrachtmeting) De inwoners van Galmaarden, Gooik en Herne kregen tijdens infoavonden informatie over de fusie. Volgens de CD&V-meerderheden ziet 90% van de inwoners die de infomomenten volgden het nut van de fusie in. De massa van de inwoners volgde die fusiecafés niet. En vanuit die hoek bleven en blijven negatieve reacties op de fusie komen.
Een nieuwe golf van boze reacties stak opnieuw de kop op toen eind oktober de drie burgemeesters de vijf keuzenamen voor de fusie voorstelden. Vooral de wijze waarop de vijf namen aan de burgers werd voorgelegd zorgde voor verwondering en, om het een keer op z’n Pajots te zeggen, voor ‘veel gekreft’. 1.200 namen werden door de burgers ingediend. Na een eerste schifting bleven er 430 over. Via een werkgroep per gemeente bleven er drie maal twintig namen over. Samen waren dat 48 verschillende namen. De burgemeesters meldden dat een intergemeentelijke jury de vijf namen vastlegden: Glooiingen, Heidemark, Mooigem, Pajottegem en Reinsberge.
Hoe gebeurde de keuze van de fusienamen? Welke transparantie was er bij die opbouw?
Lieten de gemeenten Galmaarden, Gooik en Herne de burgers de nodige inspraak bij het hele fusieproces? Volgens reacties op sociale media vonden vele inwoners dat niet. Er waren fusiecafés waar inwoners konden meepraten en voorstellen konden doen. Inwoners mochten een idee voor een fusienaam insturen. En aan het einde van het proces mogen de burgers een definitieve naam kiezen. De meeste mensen storen zich aan het feit dat ze alleen wat ‘kruimeltjes’ konden leggen op het fusiebord. Met enige beeldspraak luidde een luchtig omschreven reactie als volgt: “We mogen de naam van de club kiezen en de kleur van het behang.” En in hoeverre zijn de namen dan voorgekauwd?
Na de twee vorige bijdragen in deze opiniereeks eindigen we nu met het tot stand komen van die fusienamen. Een aantal vragen stellen zich rond de samenstelling van de verschillende selectiegroepen.
- Wie waren de personen die de lijst van meer dan 1.200 namen naar 430 terug brachten?
- Wie waren de twintig inwoners van elke gemeente die de lijsten van telkens twintig namen vastlegden? Waren daar voldoende kenners van toponymie en heemkunde bij?
- Wie waren de personen die de definitieve lijst van vijf namen bepaalden? Op de redactie ontvingen we de namen van de personen die van deze beslissende selectiejury deel uitmaakten. Het betreft de drie burgemeesters, de drie algemeen directeurs, drie medewerkers van de dienst vrije tijd en cultuur, twee medewerkers van Probis (bureau dat de fusie begeleidt), een medewerker van communicatiebureau Veaudeville en drie inwoners zonder betrokkenheid bij de gemeentebesturen en bij de fusie. Bij die drie zaten twee heemkundigen rond de tafel, die ook kennis hadden van toponymie. Andere heemkundigen en andere inwoners vragen zich af hoe neutraal de samenstelling van deze jury was?
Volgens een aantal inwoners is het aan de drie gemeentebesturen en hun burgemeesters om klaarheid te scheppen in de keuze tot de fusienamen. Ook hierover was er veel te doen op sociale media. Daarbij vragen de meesten om de meer dan 1.200 namen kenbaar te maken, de 430 na de eerste selectie, de 48 na de tweede selectie en hoe er door de laatste jury (met 9 op 15 aanwezigen vanuit de gemeentebesturen) tot de vijf definitieve namen werd gekomen.
En wat te zeggen over de vijf gekozen namen?
- Glooiingen: als er in 2030 over heel Vlaanderen fusies tot stand komen, zoals de Vlaamse Overheid het plant, dan kunnen wellicht 20, 30 of meer gemeenten zich de naam Glooiingen toe-eigenen, door hun golvende landschap. Is dit een bepalende identiteitsfactor voor de nieuwe Pajotse fusie?
- Heidemark: is een naam die bij vele Pajotten vrij snel naar boven kwam. Omdat het de Markgemeenten Galmaarden en Herne koppelt met Gooik, waar met de Kesterheide het hoogste punt van het Pajottenland ligt. Een aantal inwoners uit de drie gemeenten vindt deze naam niet kunnen omdat er in Duitsland een pluimveeverwerkend bedrijf is dat dezelfde naam hanteert. Vraag is of dit storend is omdat het hier om een nieuwe gemeente gaat en niet om een bedrijf. En… oh ja, wat doe je met deze fusienaam als er in de toekomst nog gemeenten willen aansluiten? Nogmaals een nieuwe naam kiezen? Of moeten de nieuwkomers zich neerleggen bij Heidemark?
- Mooigem: ook hier komen we terug op fusies van 2030: een naam die misschien 50 nieuwe gemeenten zich zullen kunnen toe-eigenen.
- Pajottegem: de naam die blijkbaar de voorkeur heeft bij velen, maar waar nog meer mensen aanstoot aan nemen, vooral buiten Galmaarden, Gooik en Herne. Omdat een naam met het woord Pajot problemen geeft met de rest van het Pajottenland. En als je de Nederlandse taal correct gebruikt dan is een inwoner van Pajottegem een Pajottegemnaar en geen Pajot. Een Pajot woont in het Pajottenland. Wie in Pajottegem woont is dus Pajottegemnaar en Pajot. Naar welke verwarring gaan we dan in de mooiste streek van Vlaams-Brabant en misschien zelfs van Vlaanderen?
- Reinsberge: de Rensberg in Vollezele is vandaag ongeveer het driegemeentenpunt. Eigenlijk was het gehucht Spieringen nog centraler als je er de Ferrariskaart bijneemt. Maar wie wil er in een gemeente wonen waar je een stuk vlees aan koppelt? Misschien heeft de jury daarom Spieringen niet weerhouden. Ook hier zit je met een naam waar je de vraag moet stellen of je die behoudt als er nog een of meer gemeenten zouden bijkomen in de komende jaren.
We hebben bij Persinfo bewust gewacht tot het einde van de stemperiode om dit artikel te brengen. Om de stembusslag zo weinig mogelijk te beïnvloeden. We zijn benieuwd of de drie gemeentebesturen gevolg gaan geven aan de vraag van honderden inwoners. Inwoners die vragen op de bekendmaking van het hele proces met de namen, tot de definitieve vijf. Behoort dit tot de openbaarheid van bestuur?
Deel 1 van 'de lange weg naar fusie' lees je hier: De lange weg naar fusie – deel 1 | Persinfo
Deel 2 van 'de lange weg naar fusie' lees je hier: De lange weg naar fusie – deel 2 | Persinfo