Een herder in het Pajottenland, even leek het opnieuw mogelijk … Gedurende 2 jaar is Hugo O uit Gooik als Herder van het Pajottenland actief geweest. Het project moest jammer genoeg stopgezet worden omwille van financiële redenen. Maar de passage van de herder is niet onopgemerkt voorbij gegaan. Een digitale publicatie over ‘onze’ herder en andere herders in Vlaanderen vertelt een mooi verhaal.
Regionaal Landschap Pajottenland & Zennevallei heeft samen met De Kleine Expeditie en provincie Vlaams-Brabant een digitale publicatie gemaakt over ‘onze’ herder en andere herders in Vlaanderen. Het is een verhaal van vroeger, nu en een onzekere toekomst. PenZine sprak met cultureel erfgoedkenner Johan Buytaert (foto) die de digitale publicatie opgemaakt heeft.
Hoe ben je als erfgoedkenner op het spoor van de herder gekomen?
De Kleine Expeditie, de erfgoedonderneming waar ik voor werk, kreeg als vraag om onderzoek te doen naar de geschiedenis van herderen in het Pajottenland en de Zennevallei. Een herder spreekt dadelijk tot de verbeelding. We begrepen al snel dat een herder niet enkel gaat over erfgoed, maar ook over natuur, landbouw en het verbinden van mensen met hun omgeving. Erfgoed gaat niet zozeer over stoffige getuigenissen uit het verleden, maar leert ons iets over waar we vandaan komen en doet ons met een andere bril kijken naar hoe we vandaag leven.
Jullie hebben er een digitale publicatie van gemaakt. Waarom?
Tijdens ons onderzoek zijn we in contact gekomen met kinderen en kleinkinderen van herders. We hebben zelfs nog iemand kunnen interviewen die actieve herder geweest is vanaf zijn 8 jaar. Die ontmoeting, met Florent, zal me altijd bijblijven. Ook vanuit de kennismaking met Hugo en de andere herders, beschikten we al snel over veel beeld- en geluidsmateriaal. Met een interactieve digitale publicatie kunnen we dit beter laten ‘spreken’ dan een boek of een brochure. De interactieve publicatie is op deze manier ook een deel archief voor de toekomst.
Zie jij een toekomst voor herders?
Het is geen evidente zaak om financieel rond te komen. Vroeger stonden herders vaak aan de rand van de maatschappij en leefden ze in armoede. Maar ook vandaag hebben we vastgesteld dat de nieuwe generatie herders al hun creativiteit nodig heeft om rond te komen. Sommige herders zetten eerder in op educatie en evenementen, anderen kunnen zich beredderen doordat ze grote gebieden in beheer gekregen hebben. Veel hangt af van het type landschap.
En hoe zit het dan concreet in onze regio?
Het Pajottenland en de Zennevallei hebben geen grote aaneengesloten gebieden heidelandschap of graslanden die zich vlot lenen voor begrazing. De versnippering en variatie in jullie landschap maakt het moeilijker voor een herder. Die moet dan veel energie steken in het verplaatsen van zijn kudde en het bij elkaar puzzelen van kleine opdrachten. Nochtans denk ik wel dat het mogelijk is, mits meer samenwerking en de oprichting van een soort van platform waar overheden, verenigingen, bedrijven en herders zich mee achter zouden zetten. Een Herderplatform zou heel waardevol zijn en er opnieuw voor kunnen zorgen dat ieder landschap zijn verdiende herder krijgt, ook het Pajottenland!
Interactieve publicatie ‘Herder van het Pajottenland’
Maak kennis met Hugo, andere herders en het levende erfgoed van herders, hun kuddes, honden en landschap. Initiatief van Regionaal Landschap Pajottenland & Zennevallei in samenwerking met De Kleine Expeditie, Paddenbroek, Heemkundige Kring van Gooik en provincie Vlaams-Brabant. Surf naar www.herdervanhetpajottenland.be
Dit artikel staat in het najaarnummer van het PenZine, het gratis Pajot-Zenne magazine. Vind je het magazine niet bij je vertrouwde bakker, slager, apotheek, warenhuis? Lees het dan hier online: https://issuu.com/rlzzz/docs/penzine_najaar_2020