Het Boerenforum voerde zaterdag actie in Oosterzele. Bio-landbouwer Tijs Boelens uit Gooik is woordvoerder van deze organisatie. Hij ziet ook in onze regio veel landbouwgronden verloren gaan en pleit resoluut voor agro-ecologie.
Naar aanleiding van de internationale dag van de boerenstrijd voert Boerenforum samen met ondersteunende organisaties, actie voor een betere toegang tot grond voor boerinnen en boeren. Het is de kick-off van een campagne waarin ze vlaggen plaatsen met daarop «grond voor voedsel» op landbouwgronden in Vlaanderen die dreigen te verdwijnen.
Blijft er nog grond voor voedsel over?
“Landbouwgrond wordt steeds schaarser en duurder. Ze wordt opgeslokt door destructieve agro-industrie, verdwijnt onder beton of valt ten prooi aan speculatie, verpaarding en vertuining.
Als we nu niet ingrijpen, hebben we binnenkort geen grond voor voedsel meer!”, waarschuwt het Boerenforum.
“We willen laten zien dat landbouwgrond steeds schaarser wordt omdat ze enerzijds wordt ingenomen door industrie, verstedelijking, wegen, speculatie en mensen die er tuinen of paardenweides van willen maken en anderzijds door concurrentie van grootschalige en destructieve agro-industrie. Deze trends moeten dringend worden aangepakt of er is binnenkort geen grond voor voedsel meer over”, legt bioboer Tijs Boelens uit.
Erasmus en Pajottenland
Tijs Boelens stond zaterdag op de barricaden in Oosterzele maar voelt ook in eigen streek de verpletterende druk van bebouwing en schaalvergroting in de landbouw. “Kleine landbouwprojecten zoals onze Groentelaar kijken met ongerustheid naar de bouwwoede rond het Erasmusziekenhuis. We zien dat de open ruimte daar vol gebouwd wordt terwijl die beter zou gevrijwaard worden voor een voedselstrategie. Er liggen daar nog veel landbouwgronden, dikwijls eigendom van OCMW’s, waarvan we hopen dat ze weer niet weer opgeofferd worden aan een zoveelste golfdossier, maar dat ze wel een landbouwbestemming krijgen. Zo kan er beter gewerkt worden aan “Grond voor voedsel, dicht bij de grootstad.”
Elke morzel grond
‘Als kleine landbouwers kijken we naar elke morzel grond. We hopen dat ook in het Pajottenland alle gemeenten aandacht hebben voor het vrijwaren van landbouwgronden en het uitbouwen van een lokale voedselstrategie. De Vlaamse Vereniging van Steden en Gemeenten pikte deze term alvast al op als een werkbaar concept.’
Ruilverkaveling
Tijs Boelens moest zijn gemeente verlaten om voldoende bewerkbare grond te vinden voor zijn bio-tuinbouwbedrijf. Hij vond die in Pepingen. De gemeente Gooik en de VLM hebben al heel veel energie gestoken in de voorbereiding van de grootste ruilverkaveling ooit in Vlaanderen en de VLM kocht al meer dan 70 hectaren grond op. “Moest die ruilverkaveling echt dienen om een lokale voedselstrategie en waterberging uit te bouwen, kan ik er achter staan. Maar daar zijn we lang nog niet. De vergroting van percelen zal het de kleine landbouwers nog moeilijker maken en de grote ondernemingen vrij spel geven om gemakkelijker grotere percelen op te komen. De lokale overheden en de VLM moeten meer werk maken van agro-ecologische principes. We weten dat er binnen de VLM mensen zijn die dat kunnen, maar ze moeten volop kansen krijgen”, meent Tijs Boelens.
Beton tussen Nederland en Frankrijk
Een ander voorbeeld van goede landbouwgrond die verdwijnt onder beton van autowegen vinden we in Oost-Vlaanderen. Daar wil men de N42 tussen Wetteren en Geraardsbergen verbreden en/of omleggen om zo een autostrade door de Vlaamse Ardennen te maken, die Nederland met Frankrijk verbindt. Daarbij worden woonwijken, landbouwgrond en natuur niet ontzien. Op verschillende plaatsen voert de bevolking actie en lanceert men juridische procedures tegen de gang van zaken. Zo ook in Oosterzele, waar Boerenforum, Wervel, Climaxi en FIAN België zaterdag actie voerden.
“Het nieuwe stuk N42 dat men hier vlak naast de al bestaande weg wil aanleggen, snijdt dwars door landerijen en vereist een onteigening van 13 ha landbouwgrond en privéwoningen. De kosten worden geraamd op 11 miljoen euro. Dat alles in de hoop enkele minuten tijd te winnen voor het vrachtverkeer. Deze zaak illustreert dynamieken die we overal in Vlaanderen zien: boerinnen en boeren moeten wijken voor uitbreiding van industrie, woningen en wegen. Vaak gaat het over investeringen die niet wenselijk, schadelijk of onnodig zijn, of waarvoor alternatieven gevonden kunnen worden. Elke dag verdwijnt 7 ha open ruimte, waarvan een groot deel landbouwgrond. Het probleem is voldoende gekend en in kaart gebracht, maar politieke maatregelen blijven uit. De instrumenten die al worden uitgewerkt dreigen hun doel voorbij te schieten. Eind maart sprak een ongeziene coalitie van landbouwers, natuurbeschermers, architecten en stedenbouwkundigen, zich nog uit tegen de Vlaamse betonstopplannen omdat ze niet zullen leiden tot de nodige bouwshift.”
Oneigenlijk gebruik
De concurrentie voor landbouwgrond komt echter ook uit andere hoeken. Meer dan 15 procent van de landbouwgrond wordt vandaag «oneigenlijk» gebruikt. In plaats van voedselproductie worden gronden gebruikt voor privétuinen en hobbypaarden. De veelzijdige vraag naar landbouwgrond deed de prijzen de afgelopen jaren de pan uit swingen. Voor boerinnen en boeren is het daardoor bijna onmogelijk om de weinige grond die nog vrijkomt te verwerven.
Vermoord
Op 17 april werd wereldwijd actie gevoerd voor duurzame en sociaal rechtvaardige landbouw. Dit ter nagedachtenis van negentien boeren van de landloze boerenbeweging in Brazilië die op 17 april 1996 vermoord werden, in opdracht van grootgrondbezitters. Naar aanleiding van deze internationale actiedag wil Boerenforum de aandacht vestigen op het grondprobleem in België. Het is opvallend dat, ondanks het feit dat het probleem gekend is, er in de beleidsvisie van landbouwminister Hilde Crevits zo weinig aandacht naar uitgaat. De enige concrete maatregel die naar voor wordt geschoven is een hervorming van de pachtwet. Een hervorming kan mogelijk een positieve impact hebben, maar het grondprobleem is veel complexer en moet ook op andere fronten worden aangepakt.
“Daarom blijven wij op dezelfde nagel kloppen, zodat het grondprobleem op een globale manier wordt aangepakt. Boerenforum werkte een visie rond grond uit (zie bijlage) die de complexiteit van het probleem belicht en eisen voor het beleid formuleert”, gaat Tijs Boelens verder.
“Naast de inname van grond door andere sectoren en actoren, maken we ons ook zorgen over concurrentie binnen de landbouw. Zo neemt de productie van aardappelen voor export van frieten steeds meer grond in, aangestuurd door een snel groeiende aardappelindustrie. In Wallonië voeren de landbouworganisaties op zondag 18 april actie tegen de bouw van een nieuwe aardappelfabriek in Frameries. Indien de fabriek er komt, zal de vraag naar aardappelen enorm stijgen, met een hogere druk op grond tot gevolg. Naast onze eigen actie op zaterdag 17 april zullen we de Waalse collega’s dit weekend steunen in Frameries.”
Ook in andere landen wordt dit weekend actie gevoerd. La Via Campesina, de grootste mondiale boerenbeweging, riep op om actie te voeren voor voedselsoevereiniteit en tegen het huidige destructieve industriële landbouw- en voedselsysteem dat honger, ongelijkheid, het verlies van biodiversiteit, uitputting van de bodem en de klimaatcrisis veroorzaakt.
Ingezonden foto C FIAN