Bij Persinfo staan we open voor de visie van onze lezers. Over onderwerpen die belang hebben voor een brede groep van de bevolking, kan een lezer ons zijn visie bezorgen. Maurits Van Liedekerke uit Herne stuurde Persinfo zijn visie over de – voorlopig enige – fusie die in het Pajottenland op til is.
Beroepshalve schreef Maurits van Liedekerke een loopbaanlang politieke commentaren. Zes jaar was hij ook schepen in de gemeente Liedekerke. Geïnteresseerd in federale en in plaatselijke politiek is hij altijd gebleven. Vanzelfsprekend dat hij ook de aanloop naar een mogelijke samenvoeging van de gemeenten Galmaarden, Gooik en Herne op de voet volgt. Van Liedekerke was ook lid van de jury die adviseerde in de mogelijke nieuwe naam voor de gefusioneerde gemeenten en waarover de inwoners zich nog tot 15 november aanstaande kunnen uitspreken. Daarbij is Van Liedekerke ook al jaar en dag bezig met de geschiedenis en het erfgoed van het Pajottenland.
De visie van Maurits Van Liedekerke:
Een fusie van meerdere gemeenten, waarom?
Dat kleine gemeenten samenvoegen, wordt stilaan onvermijdelijk. De financiële lasten worden almaar hoger, de wegennetten vragen meer en vooral een professioneler onderhoud, de vraag naar meer wandel- en fietspaden idem dito, de dienstverlening naar de burger toe wordt omslachtiger, de zorg voor de leefomgeving eist meer financiële tussenkomst. En zo kun je nog een tijdje doorgaan. Dat ziet ook de Vlaamse overheid in en dus maakt ze samenvoegen aantrekkelijker door de gemeenten met centen tegemoet te komen.
Waar vroeger in parochiale centra en volkshuizen aan cultuur werd gedaan en een sociaal leven hoogtij vierde, vraagt het publiek nu meer professionaliteit. Dat wil zeggen ruimten waar zo’n ontmoetingen in ideale omstandigheden kunnen doorgaan.
Conclusie: meer personeelskrachten en meer middelen om de uitdagingen van morgen aan te kunnen.
Maar brengt fusioneren niet meer afstand tussen de mensen in hun dorpen en een overkoepelend bestuur dat ver van hun bed ligt?
Van daar dat de begrippen fusie, fuseren en fusioneren mij niet zinnen. Fusie doet me denken aan kernfusie, koude fusie, bankenfusie, bedrijfsfusie en alle andere berekende varianten.
Samenvoeging daarentegen gaat om mensen in hun verschillende dorpskernen tot een empathisch geheel verbinden, verenigen.
De wijze waarop de drie besturen de samenvoeging richting bevolking hebben voorbereid
De aanpak is zeker niet min. Het stapeltje Fusiekranten, de druksels voor de fusiecafés, de bierviltjes, enz. groeit met de week. Aan communicatie mangelt het dus niet. Wat wel opvalt en wat je ook op de sociale media leest en op straat hoort, is de indruk dat de partij die de drie gemeentebesturen levert het allemaal onder elkaar hebben bedisseld. Ergens te begrijpen, ze beschikken over drie volstrekte meerderheden. Maar de voorbereiding van een dergelijke fundamentele ingreep had beter over alle partijgrenzen heen gebeurd en had minder achterdocht opgewekt.
Om wat te bereiken?
In de Fusiekrant van juli staat: ‘De intentie was om de onderzoekfase, de analyse van onze bestuurskracht aan te gaan met zeven gemeenten: Bever, Galmaarden, Gooik, Herne, Lennik, Pepingen en Roosdaal. We staan namelijk met z’n allen voor dezelfde zware uitdagingen’. Een mooi uitgangspunt maar uiteindelijk gingen maar drie van de zes in het verhaal mee — faciliteitengemeente Bever was bij voorbaat uitgesloten. Hoe had dit voorkomen kunnen worden? Een mogelijkheid lag in het betrekken van de oppositiepartijen die in elk van de drie gemeenten in de gemeenteraad zetelen. Want op de vraag (in het hetzelfde nummer): ‘Wordt de burger betrokken en op welke manier?’ reikt het antwoord niet verder dan… vragen, bedenkingen, verwachtingen, noden… En verder: ‘Na de zomer worden er enkele bevragingen en workshops georganiseerd waarbij de burger een nog actievere rol kan opnemen door mee na te denken over de gemeente van de toekomst’.
Allemaal nogal vrijblijvende voorstellen, dunkt mij. Het project ook door andere partijen en groepen vorm laten geven, had zeer zeker voor een breder draagvlak gezorgd.
Lees verder onder de foto.
Te weinig inspraak van de burger…
Er kan nooit genoeg inspraak zijn, vooral in een project waarbij één enkele partij over de volstrekte meerderheid in elk van de gemeenten beschikt. Wellicht is die machtsontplooiing ook de reden waarom maar drie gemeenten hebben toegehapt. Pepingen, dat aanvankelijk bereid was mee over een samenvoeging te praten, haakte uiteindelijk af. Al vond de plaatselijke CD&V, bij monde van raadslid Suzanne Decort, dat ‘een fusie meer voor- dan nadelen biedt’. De partij riep zelfs een speciale raadszitting samen. Het enige wat ze bekwam was de belofte van een inspraakmoment. Enthousiasme is dus ver te zoeken. Schepen van Burgerparticipatie Saskia Beeckmans verklaarde zelfs: ‘Een fusie maskeert het echte probleem en dat is een gebrek aan financiële middelen voor het platteland. We hebben de indruk dat de fusie Gooik, Galmaarden, Herne politiek geïnspireerd is’. De uitspraken waren te horen op Radio 2, niet gisteren maar reeds op donderdag 6 april 2023!
In de teksten staat ook te lezen dat niet alleen op de drie hoofdgemeenten gefocust wordt, maar op de twaalf deeldorpen die er deel van uitmaken. Een mooi uitgangspunt?
Zeker een mooi uitgangspunt, en daar kunnen we alleen maar blij om zijn. Dit verwoordt precies wat de slogan die de hele operatie begeleid, zegt: GROEIEN om klein te blijven. Een noodzakelijk verlangen, dunkt mij. In zijn toespraak voor de provincieraad van Vlaams-Brabant op 4 oktober 2005 bracht toenmalig gouverneur Lodewijk De Witte daarover interessante uitspraken. Ze werden later uitgegeven in een brochure. Ik citeer: ‘Hoe de bewoners van plattelandsdorpen in 2020 of 2025 met elkaar zullen omgaan en samenleven, durf ik u niet te zeggen. Maar dat het samenleven grondig zal verschillen met gisteren en vandaag, durf ik u met zekerheid te zeggen. Zullen de troeven die het platteland vandaag in het handen heeft — meer leden in de verenigingen, een grotere tevredenheid, meer vertrouwen in de instellingen en in de democratie — voldoende zijn als basis om door de veranderingen heen een grote sociale samenhang te blijven houden? Ik vrees dat dit niet vanzelf zal gaan, dat er min of meer georganiseerde initiatieven nodig zullen zijn om mensen samen te brengen. En dat die voortdurend hernieuwd zullen moeten worden’.
We zijn nu haast een kwarteeuw later en zien dat een slogan nodig is om de voorspelling van de ex-gouverneur te ondersteunen.
Eens met die slogan?
100% ! Al moet ik er aan toevoegen dat, toen ik de slogan las, meteen een belletje hoorde rinkelen. Jaren geleden was het de reclameslogan van de Nederlandse SNS Bank. Die klonk enigszins anders maar kwam op hetzelfde neer: Groot geworden om klein te blijven. Tal van bedrijven gebruikten de slogan, niet altijd met succes want sommigen gingen eraan ten onder.
Ik was lid van de pre-jury en van de globale jury die de selectie voor een nieuwe gemeentenaam vastlegde. Wat waren mijn ervaringen?
Zoveel mensen, zoveel zinnen. Van in het begin heb ik alle van het Pajottenland afgeleide namen fel afgekeurd. Wel vond ik Zuid-Pajottenland wel kunnen omdat, indien later een of andere gemeente wil aansluiten, de naam nog bruikbaar blijft. In een lezersreactie op de webstek van de gemeente Herne staat dan ook terecht te lezen: ‘Pajottenland is een streek, daar moet geen gemeente naar genoemd worden’. Het is daarom goed dat het bestuur van Rausa, de gezaghebbende Erfgoedkring van Roosdaal oproept om de naam Pajottegem van de lijst te halen. Ik hoop dat de andere erfgoedkringen van het Pajottenland en de socio-culturele verenigingen, als Pajottenland+ en andere, zich daarbij zullen aansluiten.
Lees verder onder de foto.
Mensen vroegen al naar mijn keuze…
Ach, ik wil niemand beïnvloeden, maar ik heb het nogal voor Glooiingen. Een naam die mooi klinkt, waarheidsgetrouw is en die ook grafische mogelijkheden biedt en — wat belangrijk is — voor de drie gemeenten van tel is. Zeker niet bruikbaar vind ik Heidemark. Daar maken we ons eindeloos belachelijk mee als je weet dat Heidemark een Duits bedrijf van Geflügel-Specialitäten is. Ergens in een dorp in Niedersachsen, in het noordwesten van Duitsland.
Zeg nu zelf, wie wil in een gevogeltedorp wonen?
Op de website van ‘de fusionisten’ kunnen geïnteresseerden vragen stellen. Wat valt daarbij op?
Nog even iets vooraf. Bij de gestelde vragen horen geen afzenders wat de indruk geeft dat ze een beetje ‘gemaakt’ zijn. Een van de vragen luidt: Hoe zal de nieuwe fusiegemeente de inburgering beheren van inwijkelingen die de taal noch de cultuur van onze streek kennen?
Elke ‘goede verstaander’ weet wat er met deze omzwachtelde vraagstelling bedoeld wordt. Antwoord: Zoals ze dat vandaag doen. Al zal de structuur van de nieuw te vormen organisatie misschien de bijkomende mogelijkheid creëren om een echte integratieambtenaar aan te stellen. Een opdracht die de drie gemeenten vandaag niet elk op zich kunnen aangaan. Nog een voordeel van de fusie: de organisatie moet er absoluut sterker en veerkrachtiger van worden’.
Op zo’n antwoord moet je meer dan een keer kauwen eer je het begrijpt. Hoe de gemeenten het vandaag doen ligt in de zin ‘dat de drie gemeenten het vandaag op zich niet kunnen’. Want inderdaad op dit vlak gebeurt weinig of niets. Integratie is vooral een zaak van de streektaal aanleren, wat reeds gebeurt. De cultuur leren begrijpen en deelnemen aan het sociaal-culturele leven is een noodzakelijke volgende stap. Waar het echter vaak misloopt is dat ongepaste anderstaligheid, vooral in reclame, gedoogd wordt en onder de tafelmat wordt geschoven.
Er valt nog een en ander op… Wat met landbouw en natuur?
Als inwoner van een van de drie gemeenten en liefhebber van het Pajottenland is me ook Beleidskeuze Landbouw opgevallen. Zo de vraag Wat met landbouw- en natuurbeleid? Wat zijn momenteel de grootste gemene delers? Het antwoord daarop is beneden alle peil. Een citaat: ‘ Vast staat dat we een landelijke Pajotse gemeente willen blijven. Dat betekent voor de inwoners een gemeente met onbetaalbare rust, stilte en propere lucht in een groen kader die mee is met haar tijd'. Maar over een echt beleid inzake landbouw en natuur geen woord. Nochtans zou in het kader van een duurzame land- en tuinbouw een en ander ambitieuzer kunnen. Een voorbeeld. Vraag eens aan een landbouwer hoe vaak hij er met gifspuit op uitrekt tussen het poten en het rooien van zijn aardappels.
En wat het natuurbeleid betreft ligt het afwijzen door de drie gemeentebesturen in kwestie van Landschapspark Pajottenland nog vers in het geheugen. Wat hier gebeurde is een smet op hun blazoen en voor de bevolking een misser van formaat.
Een eindconclusie…
De drie meerderheden hebben de zaak grotendeels binnenskamers beslist, tot daar aan toe. Daarbij vertrekkend van een brede communicatie die echter niet verder reikt dan over-en-weer-gepraat, zonder echte inspraak. Dit alles begeleid door een bureau met ervaring en naam in de publieke sector. Een gebruikelijke manier van aanpakken maar niet de meest democratische. Zo vond ik een tussenkomst van Alwin Loeckx zeer verdedigbaar. Deze directeur van Regionaal Landschap Pajottenland en militant van partij Groen vindt dat op het stembriefje voor de nieuwe naam een vakje ontbreekt: met name of je voor of tegen een samenvoeging bent. Ik geef hem volkomen gelijk!
