Filter Café Filtré Atelier ontwierp een alternatief voor de Keizer Karellaan en Leopold II-tunnel, de plek met de slechtste luchtkwaliteit in Brussel. Op woensdag 18 september voerde Filter Café Filtré met de steun van Brussel Mobiliteit actie aan het Heilig-Hartcollege waarbij de wensbeelden werden onthuld en opgehangen als een constructief pleidooi voor een leefbare stad. De actie werd kracht bijgezet door het tijdelijk afsluiten van de Keizer Karellaan en de overhandiging aan de aanwezige politici en administraties.
De tunnelmonden van Brussel zijn de plekken waar de slechtste luchtkwaliteit van de stad wordt gemeten, met piekwaarden bij steekproeven tot 367 μg/m3 stikstofdioxide (WHO jaargemiddelde max. 40 μg/m3). Als een grote injectienaald jagen de Keizer Karellaan en de Leopold II-tunnel dagelijks tienduizenden wagens in het stedelijk weefsel. Het wegprofiel van de Keizer Karellaan is volledig gericht op een vlotte doorstroming van gemotoriseerd verkeer. Voor voetgangers en fietsers is er nauwelijks plaats. Tevens betreft het een dichtbevolkte woonbuurt waar duizenden kinderen schoollopen.
Samen met geëngageerde ouders, buurtbewoners, activisten en ontwerpers ontwikkelden Filter Café Filtré Atelier en Architecture Workroom Brussels afgelopen week een visie en een reeks wensbeelden voor de Keizer Karellaan, die een totaal andere toekomst voor de mobiliteitsruimte mogelijk maken. In de visie wordt het doorgaand autoverkeer geweerd op twee manieren: enerzijds door een multimodaal overstappunt te organiseren ter hoogte van Basilix, anderzijds door het voorzien van een logistieke hub aan Brussels Kart waar zwaar vrachtverkeer wordt overgeslagen op stadslogistiek (kleiner elektrisch vrachtverkeer, cargofietsen,…). De Keizer Karellaan krijgt een multimodaal straatprofiel met een centrale groene wandel- en fietsboulevard, een rijstrook voor openbaar vervoer en één voor (elektrische) auto’s en cargovervoer. De ruimte die vrijkomt door rijbanen te schrappen maakt plaats voor een voorplein voor het Heilig-Hartcollege ter hoogte van de tunnelmond waar ouders en kinderen dagelijks kunnen samenstromen. “Ondanks de recente renovatie van de tunnels moeten we in vraag stellen voor welke mobiliteitstromen de tunnels gebruikt kunnen worden en hoe alternatieve invullingen een gezondere, veiligere en aangenamere stad maken. De gerenoveerde tunnels kunnen maximaal ingezet worden voor de mobiliteit van de toekomst. Ze worden voorbehouden voor snelle openbaar vervoerslijnen en cargoverkeer van en naar de stad”, zegt Filter Café Filtré Atelier.
Meer info over de ontwerpvoorstellen.
- Een multimodaal overstappunt aan Carrefour/Basilix
Er wordt een multimodaal overstappunt met park & ride ingericht aan de parking van Carrefour en het Basilix Shopping Center waar binnenstromende auto’s van de autostrade kunnen overstappen op deelauto’s, fietsen, openbaar vervoer of alternatieve vervoersmiddelen naar de stad.
Een beetje verscholen achter de Basilix-site ligt het station van Sint-Agatha-Berchem. Dat station voert je op slecht 10’ naar Brussel-Noord en 15’ naar Brussel-Schuman. De site grenst ook aan de ‘Groene Wandeling’ die je als wandelaar of fietser langs parken, bossen en beekvalleien tot bijna alle gemeenten rond Brussel brengt.
Multimodale overstaphubs kunnen veel meer zijn dan monofunctionele overstapparkings aan de rand van de autosnelweg waar het ’s nachts griezelig is om je auto te recupereren.
Het kunnen aangename publieke plekken worden waar het nuttige aan het aangename wordt gekoppeld. Een supermarkt, een pakjesdienst, een cinema, een apotheek, café, een station, …
Tegenover het Basilix-complex ligt een bijzonder stukje landbouwgebied: De Zavelenberg. Ook hiermee kunnen linken gelegd worden. De productie uit intensieve stadslandbouw kan verkocht worden in de tegenoverliggende winkels, wandeltrajecten kunnen gelinkt worden, …
- Een logisiteke hub aan Brussels Kart
Logistiek maakt een vitaal deel uit van het metabolisme van de stad en de economie. De overstappunten aan de stadsrand kunnen de plekken worden waar grootschalig vrachtvervoer haar lading kan verdelen via kleinere, elektrische cargowagens of -fietsen die vervolgens terechtkomen in een vlot roulerend systeem door de stad.
- Keizer Karellaan een groene as die het Elisabethpark en de Zavelenberg verbindt
Keizer Karel krijgt een aangepast, multimodaal straatprofiel met een centrale groene wandelboulevard, geflankeerd in beide richtingen door een breed fietspad, een rijstrook voor openbaar vervoer en één voor (elektrische) auto’s en cargovervoer. Het wordt daardoor niet enkel een plek om je te verplaatsen maar ook een plek om te verblijven. Bankjes, sportvelden, plaats voor terrasjes,… worden aan elkaar geschakeld als een langgerekt park vergelijkbaar met de ‘Promenade Plantée’ in Parijs of de ‘Highline’ in New York.
Aan het kruispunt voor de Basiliek heerst vandaag de totale chaos. De rijrichtingen, rijvakken, bussen,… zitten er in een gordiaanse knoop waardoor het verkeer er quasi permanent vastloopt en oversteken een heikele onderneming wordt. In het voorstel worden de rijrichtingen opgesplitst. Daardoor wordt niet alleen de verkeersveiligheid verbeterd maar krijgen voetgangers en fietsers vrije baan tot het Elisabethpark. De fietsassen lopen dan ook door via het park tot aan Simonis.
- Een voorplein aan het Heilig-Hartcollege
Verschillende scholen in Brussel zijn gelegen langs drukke hoofdwegen en aan chaotische tunnelmonden waardoor de schoolmuren als het ware buffers worden tussen de straat en de veilige schoolomgeving. De ruimte die vrijkomt door rijbanen voor auto’s te schrappen ter hoogte van de Leopold-II-tunnelmond maakt plaats voor een voorplein aan het Heilig-Hartcollege waar ouders en hun kinderen dagelijks kunnen samenstromen voor en na de schoolbel. Zo ontstaat een veiligere schoolomgeving waar fietsers en voetgangers toekomen, met haltes voor openbaar vervoer en aangename plekken om te verblijven en te wachten.
- Tunnels voor de mobiliteit van de toekomst
Dankzij het overstappunt aan Basilix kunnen pendelaars het centrum bereiken met supersnel openbaar vervoer (trein, tram, bus of met de fiets. In dergelijke context kan de tunnel zijn functie van stadssnelweg die snel doorgaand verkeer tot in het hart van het stadsweefsel injecteert, loslaten en zich exclusief focussen op vervoer dat extra baat heeft bij een rechtstreekse ondergrondse verbinding naar het stadscentrum: cargo-logistiek en een snel openbaar vervoer.
- Het Elisabethpark - autovrij
Vandaag is de zone rond de Basiliek een gratis parking. Zoals men nog niet zo lang geleden parkeerde op de ‘Grote Markt’ van Brussel is het vandaag vreemd dat in één van de meest belangrijke parken van het Gewest geparkeerd wordt. Het park is niet alleen een ideale zone om de fietsassen veilig door te trekken tot aan Simonis, het is ook een plek die kan ingezet worden voor buitenactiviteiten van de school. (lopen rond de kerk, voetballen op het voorplein,…).
Het park wordt bovendien in twee geknipt door de verkeersas die de Ninoofsesteenweg verbindt met UZ VUB. Deze as maakt deel uit van de tussenring en is moeilijk te knippen. Nochtans merken we dat er veel restruimte is die vandaag niet benut wordt. Het voorstel bestaat er dan ook in om de auto te ter hoogte van de doorsteek als gast toe te laten, de ruimte maximaal in te richten als parkzone en de ‘oversteekbaarheid’ te verhogen.