Het VUB-ULB project SUBLIMUS wil een goedkoop en groen proces ontwikkelen om goud en zilver te oogsten uit de slibresten van de rioolwaterzuiveringsinstallaties (RWZI's) van het Brussels Gewest. Dit slib wordt momenteel grotendeels verbrand en naar stortplaatsen gebracht.
Coördinator Dr. Natacha Brion van de VUB-onderzoeksgroep Analytical and Environmental Geochemistry: “In een wereld waar primaire grondstoffen alsmaar schaarser worden is het van cruciaal belang om het recyclagepotentieel van bestaande onbenutte afvalstromen, zoals slib uit rioolwaterzuiveringsinstallaties, te evalueren.” SUBLIMUS is gefinancierd door Innoviris en ging in maart van start.
Men schat dat ertsen uit mijnen, de traditionelen bronnen voor metalen zoals lood, tin, zink, goud en zilver, in ca. 20 jaar uitgeput zullen zijn. Hergebruik van metalen zal daarom steeds belangrijker worden evenals het zoeken naar ertsen op moeilijk toegankelijke plaatsen.
Edele metalen, zoals goud, zilver maar ook platina, belanden met de andere zware metalen (koper, zink, lood, …) door allerlei processen in rioolwater: erosie van juwelen (goud en zilver), gebruik in medicijnen (goud) en ontsmettingsmiddelen (zilver), afstoot uit dieselmotoren katalysatoren (platina), enz…. Deze metalen bevinden zich na rioolwaterzuivering in het slib van de rioolwaterzuiveringsinstallaties (RWZIs). Slib werd traditioneel gebruikt als meststof in de landbouw maar o.a. door de hoge metaal concentraties is deze praktijk nu in Vlaanderen verboden.
Dr. Natacha Brion: “Grote hoeveelheden slib uit RWZIs vertonen toxische metaalconcentraties. Tot nu toe bestaat er dus bijna geen andere uitweg dan deze na verbranding te storten, met de kosten en de milieurisico’s die hieraan verbonden zijn. Extractie en recycleren van metalen uit slib is dus niet enkel een manier om aan de metaalschaarsheid tegemoet te komen. Het biedt eveneens de mogelijkheid om van een toxisch afvalproduct, een volwaardige grondstofbron te maken.”
Milieuvriendelijke alchemie
Voor het SUBLIMUS project werken drie Brusselse laboratoria samen: het Engineering of Molecular NanoSystems (EMNS) van de ULB, Meurice R&D van de Haute Ecole Lucia de Brouckère (HLdB en het Analytical, Environmental and Geo-Chemistry (AMGC) van de VUB.
SUBLIMUS gaat in drie etappen te werk. Eerst wordt er nagegaan hoeveel edele en zware metalen er in het slib worden teruggevonden. Hiervoor voeren VUB-onderzoekers metingen door in slibstalen van de twee Brusselse RWZIs. In een volgende stap wordt onderzocht hoe men deze metalen op een milieuvriendelijke manier uit het slib kan extraheren. Hier gaan de onderzoekers van Meurice R&D uitzoeken of ze speciale bacteriën kunnen gebruiken om metalen uit het slib te “wassen” – dit noemt men bio-lixiviatie. In de derde fase onderzoeken VUB&ULB wetenschappers hoe ze de edele metalen op een milieuvriendelijke manier uit dit metaalmengsel kunnen zuiveren en recycleren. Een voorbeeld hiervan is het ontwikkelen van specifiek goudbindende nanomaterialen met magneet eigenschappen die na binding met het edele metaal, uit het mengsel kunnen worden gehaald met een magneet.
Het onderzoeksprogramma is van start gegaan in maart 2019 en zal doorgaan tot eind februari 2022.
