De gemeente heeft beslist om zijn volledige openbare verlichting tegen 2030 om te bouwen naar slimme, ultrazuinige ledverlichting. Om dat mogelijk te maken, werkt het lokaal bestuur samen met netbedrijf Fluvius. Een versnelde ombouw zorgt voor een forse daling van het energieverbruik, de energiekosten en de CO2-uitstoot. Tegelijk mikt Herne met deze ombouw ook op de mogelijkheden om specifieke ingrepen te doen op het vlak van sfeer, veiligheid en natuur.
Waarom leds?
In astronautenkringen wordt wel eens gezegd dat België het herkenningspunt is vanuit de ruimte. Dit komt omdat onze wegen en onze steden ‘oververlicht’ zijn. In verhouding is België namelijk de nummer 1 verbruiker ter wereld in de categorie ‘openbare verlichting’.
De overheid heeft een belangrijke voorbeeldfunctie om minder energie te verbruiken. Het lokaal bestuur levert daarom heel wat inspanningen, waaronder het ombouwen van de openbare verlichting naar zuinige ledverlichting. Ledverlichting heeft heel wat voordelen: het verbruikt minder energie en bespaart zo energiekosten.
De lampen hebben een langere levensduur en vragen minder onderhoud. Bovendien zorgt ledverlichting voor een lagere CO2-uitstoot, een streefdoel uit het Burgemeestersconvenant.
Tegelijk biedt de omschakeling ook mogelijkheden om specifieke ingrepen te doen op het vlak van sfeer en veiligheid. Lichtarmaturen met ledverlichting kunnen makkelijker individueel aangestuurd worden. Handig om bij bepaalde activiteiten of evenementen bijvoorbeeld enkele lichtpunten te doven.
Ook het brandprogramma van deze lampen is uitgebreider. Ledverlichting kan je dimmen. Zo verbruiken de lampen minder zonder in te boeten aan zichtbaarheid en veiligheid. In Herne staan momenteel 1.947 verlichtingstoestellen opgesteld waarvan slechts 26 leds.
Planning en aanpak
Het lokaal bestuur heeft er bewust voor gekozen om dit project in samenwerking met de inwoners tot een goed einde te brengen. Daarvoor richtte het platform omgeving een werkgroep ‘Verledding’ op en werden alle inwoners uitgenodigd om hieraan deel te nemen.
De werkgroep legde enkele richtlijnen voor aan het schepencollege waarop zij wensten verder te bouwen. Het college ging akkoord met volgende basisprincipes:
- verlichting aan de woningen
- verlichting op kruispunten en gevaarlijke plaatsen
- verlichting dimmen tot 50% tussen 23u en 6u
Lichtpunten die geen nuttige functie hebben, worden dus geschrapt. Op basis van deze richtlijnen werd een jaaractieplan opgesteld voor 2021.
Deze week werden de werken gestart. Voor het einde van het jaar zullen in totaal iets meer dan 200 armaturen vervangen worden. De gehele verledding van Herne zal afgerond zijn in 2030. Door de verledding te spreiden, wordt de hinder voor bewoners en het verkeer beperkt tot een minimum en kan er ook elk jaar bijgestuurd worden op basis van nieuwe ervaringen.
Met oog voor de natuur
Er werd niet alleen rekening gehouden met verkeersveiligheid en energieverbruik, maar ook met de natuur. Ledverlichting bevat namelijk meer ‘blauw licht’ dan de traditionele natrium/sodiumlampen. Dit heeft volgens recente wetenschappelijke studies een negatief effect op verschillende dierenpopulaties. Daarom werd er op aanraden van de werkgroep beslist om ‘vleermuisvriendelijke’ verlichting te plaatsen in de Aerebeekvallei (Aerebeekstraat, Nattendries, Tembroek en Warlokkestraat).
De term ‘vleermuisvriendelijke’ verlichting werd al snel vervangen door ‘diervriendelijke’ verlichting aangezien deze lampen niet alleen positievere effecten hebben op vleermuizen, maar ook o.a. op insecten. Insecten zijn belangrijk voor de biodiversiteit, en bij uitbreiding dus ook voor de landbouw.
Diervriendelijke verlichting geeft een gele/amberkleurige schijn. De lampen bevatten heel wat minder blauw licht en behalen een lichtsterkte van 1600 lumen. Standaard ledlampen worden ’s nachts gedimd tot 2000 lumen. Om de verkeersveiligheid te garanderen, zal de diervriendelijke verlichting niet gedimd worden en blijft de 1600 lumen aangehouden.
In samenwerking met Fluvius
Vandaag beheert Fluvius 1 200 000 lichtpunten in opdracht van 300 Vlaamse steden en gemeenten, waaronder Herne. Het netbedrijf helpt lokale besturen om hun lichtpark doelgerichter, energiezuiniger en duurzamer te maken. Dat gebeurt onder meer door het vervangen van bestaande verlichting naar ledverlichting en via de toepassing van brandprogramma’s die de verlichting op bepaalde momenten dimmen of zelfs doven.
Sinds oktober 2015 plaatst Fluvius uitsluitend ledverlichtingstoestellen die aanzienlijk minder verbruiken en langer meegaan dan klassieke lampen. Met dit project kunnen alle steden en gemeenten samen jaarlijks 54 miljoen euro besparen op energieverbruik en 44 000 ton aan CO2. Bovendien biedt een ombouw ook meer mogelijkheden om beter in te spelen op de razendsnelle evoluties in interactieve verlichtingstechnologie.