GOOIK – De ruilverkaveling in Gooik kan ook voor de natuur een vooruitgang betekenen. Dat bleek woensdagavond op een infoavond van de milieuraad. De Vlaamse Land Maatschappij (VLM) houdt rekening met opmerkingen die onder meer zijn gemaakt in een studie van Natuurpunt.
Bij een ruilverkaveling wordt er naar gestreefd om de velden zodanig te herschikken dat de landbouwers de velden meer rond hun hoeve kunnen bewerken en veel minder tijd verliezen met het naar de afgelegen terreinen te rijden. Tegenwoordig moet er bij het uittekenen van een ruilverkaveling veel meer rekening gehouden worden met andere elementen zoals natuur, archeologie, recreatie, mobiliteit, enz.
Grootste ruilverkaveling
De aanvraag werd in 2007 gedaan door de gemeente, de landbouwraad en een aantal landbouwers. De VLM heeft een voorstudie uitgevoerd naar ruilverkaveling van 3.200 hectare in Gooik, meteen de grootste die ooit in Vlaanderen zou gerealiseerd worden. Binnenkort moet er een Milieu Effecten Rapport opgesteld worden en dan komt er nog een openbaar onderzoek.
Op de infoavond, met een veertigtal aanwezigen, kwamen eerst de milieuraad, de cultuurraad en de Trage Wegen aan het woord. Na de pauze werd de studie van Natuurpunt voor gesteld. In hun advies, dat al van enkele jaren geleden dateert, stellen de adviesraden de gedragenheid van het project in vraag. Er zijn ook vragen bij de kosten en baten voor de landbouw en over het kostenplaatje en de garantie voor het onderhoud achteraf. De adviesraden willen ook dat er een objectieve informatiecampagne wordt gevoerd en dat er een referendum over de ruilverkaveling komt.
Atlas van de buurtwegen.
Bij Trage Wegen stellen ze vast dat er in de plannen van de VLM 9 interessante wandelverbindingen werden getrokken maar dat er ook interessante verbindingen verdwijnen in akkers. “Voor Trage Wegen heeft een gemeente geen dure ruilverkaveling nodig om betere wandelverbindingen te creëren of verdwenen paden te heropenen, omdat men zich gewoon kan baseren op de atlas van de buurtwegen. Er zouden 75 km wegen afgeschaft worden en 53 km nieuwe gecreëerd worden. Bovendien zal het mooie versnipperde landschap lijden onder de herschikking. Wij zien ook de betonnen twee sporen verharding van een aantal landbouwwegen en rechte hoeken in wandelpaden niet zitten”, zegt Rik Houthuys van Trage Wegen. De organisatie vernam dat een aantal van haar adviezen overgenomen zijn door de VLM.
Volgens Zeger Jespers van de VLM bestaan er nu 89 km wegen “juridisch”, waarvan er slechts 36 km begaanbaar zijn. “We maken er 60 km wegjes bij waardoor het aantal begaanbare paden verhoogd wordt tot 90 km.”
Referendum
Ondervoorzitter van de milieuraad Alwin Loeckx leidde uit de adviezen af dat de ruilverkaveling en veel te zwaar project is en dat de initiatiefnemers beter hun ambities wat zouden terugschroeven. Volgens Loeckx dringt een referendum zich op.
Burgemeester Michel Doomst repliceerde dat in een democratie de verkozenen, die aangesteld zijn door de bevolking, hun verantwoordelijkheid moeten nemen en tot beslissingen moeten komen. “We willen een evenwichtig plan waarin we, naast de natuur, ook rekening houden met economie, landbouw, erosie, recreatie, enz. “, zegt Doomst die het niet eens is met de bewering dat er onvoldoende werd gecommuniceerd. “Dat mag je niet zeggen na al die voorlichtingsvergaderingen die er geweest zijn. Er is echt een participatief inspraakproces geweest , voor het plan in onderzoek gaat.”
Natuurpunt
De VLM vroeg aan Natuurpunt om en ecologische studie te maken en daarbij 6 gebieden met een hoge natuurwaarde meer in detail te bekijken. Met deze studie kan er later onderzocht worden of de natuur er op vooruit of achteruit ging. “Die studie gebeurde in 2012, een jaar met veel slecht weder. De 915 ha waardevolle gebieden werden 9 keer belopen. Daarbij werd uitgekeken naar een aantal broedvogels, die door de ruilverkaveling kunnen bedreigd worden. Sommige vogels moeten het hebben van open gebieden, ander meer van kleine kouters met veel afwisseling zoals hagen, taluds, ruige plekken, enz.”, zegt Dominique Verbelen van Natuurpunt, die de studie uitvoerde.
De patrijzen hebben nood aan stofferige onverharde wegen om hun jongen te drogen en om een stofbad te nemen. Ze hebben dus lak aan tweevaks betonnen wegen. Maar Zeger Jespers stelde de natuurliefhebbers gerust. ”De meeste wegen worden niet verhard maar wel uitgevoerd in steenslag waardoor ze na een tijdje ook stoffering worden. We zijn zuinig met beton, dat we enkele gaan toepassen in de zwaardere gebieden”.
Compromissen
De VLM heeft door heel wat externe partners studies laten uitvoeren over het ruilverkavelingsgebied. Binnen de KLM moet een multidisciplinair team de beste compromissen tussen de plannen zoeken. “We hebben de adviezen van Natuurpunt op een aantal plaatsen gevolgd. Zo werden afgeschafte wegen behouden of wordt er beplanting aangebracht of uitgebreid”, zegt Zeger Jespers.
Natuurbeheerprogramma’s
Volgens Zeger Jespers is het dank zij de studie van Natuurpunt dat meer Gooikse landbouwers in aanmerking komen om mee te werken aan natuurbeheerprogramma’s en er subsidies voor kunnen krijgen. Intussen werden er al 2 ha wintervoederplaatsen voor vogels gereserveerd. Er komt ook een programma voor hoogstamboomgaarden. Eigenaars kunnen er tot 80 % toelagen krijgen. De VLM gaat ook iets doen aan de belabberde kwaliteit van de waterlopen, die bezoedeld zijn door spuitstoffen. Er komt na de realisatie van een ruilverkaveling ook een handleiding die de gemeentebesturen moet helpen bij het onderhoud van de wegen en de natuurgebieden.
Meer info: http://www.vlm.be/algemeen/projecten/detail/Pages/default.aspx?itemId=211&webId=56d32dc9-29d8-46c9-8224-467b784d49d8