De gemeenten Galmaarden, Gooik en Herne hebben gezamenlijk besloten te fusioneren tot één gemeente. De bedoeling is om de fusie tegen 2025 te realiseren.
Galmaarden, Gooik en Herne beslisten dit voorjaar principieel dat ze vrijwillig samen één gemeente willen vormen. Het voornemen is om die samenvoeging, of fusie, rond te hebben tegen 2025. Het gaat dus om een plan, maar er is nog geen definitief besluit. Alles hangt af van de haalbaarheid van het idee.
Verzwakte bestuurskracht
De gemeenten overwegen de fusie wegens de almaar hogere werkdruk. De lokale overheden hebben de afgelopen jaren steeds meer taken op zich moeten nemen die voorheen werden uitgevoerd door de provincies, Vlaamse overheid of de federale overheid. De verantwoordelijkheden van de lokale besturen zijn aanzienlijk toegenomen, maar moeten worden gerealiseerd met beperkte financiële middelen en sterk gestegen loonkosten.
Sinds oktober 2022 onderzocht het adviesbureau Probis of het gevoel van verminderde bestuurskracht ook objectief meetbaar was. Ze baseerden zich daarbij op bestaand cijfermateriaal, aangevuld met gesprekken met de burgemeesters, schepenen, managementteams en sleutelfiguren uit de organisaties. Elke gemeente in de regio Pajottenland ontving een rapport over haar bestuurskracht.
Na het ontvangen van de resultaten was het voor Galmaarden, Gooik en Herne duidelijk: de bestuurskracht van de drie afzonderlijke gemeenten staat momenteel onder druk en zal in de toekomst nog verder verminderen. Volgens de analyse van de bestuurskracht biedt een fusie van de drie landelijke gemeenten een positiever perspectief dan een uitgebreidere vorm van samenwerking.
De pro’s en de con’s
De belangrijkste voordelen van het vormen van een grotere gemeente zijn onder andere een verhoogde personeelscapaciteit, een sterkere organisatie, een grotere invloed bij samenwerkingen en beleidsvorming op hogere niveaus, een eenheid van visie en aansturing die versnippering en inefficiëntie tegengaat, en schaalvoordelen op financieel vlak.
Er zijn echter ook mogelijke valkuilen bij het fusieproces. Het omgaan met de ruimtelijke uitdagingen van een uitgestrekt grondgebied, de complexiteit van grotere dossiers, het behouden van een nauwe band met de burgers en het ontbreken van een echte dorpskern met centrumfunctie zijn aspecten waar rekening mee moet worden gehouden.
Het fusieproces
Het fusieproces verloopt volgens een vastgestelde periode. Van oktober 2022 tot januari 2023 vond de eerste inventarisatie en beoordeling plaats van de huidige en verwachte takenlast, personeelscapaciteit en financiële middelen van de drie gemeenten. In maart en april 2023 hebben de lokale besturen van Galmaarden, Gooik en Herne een principiële beslissing genomen tot vrijwillige samenvoeging.
Van mei tot oktober 2023 wordt er intensief onderzoek gedaan naar de haalbaarheid van de fusie, waarbij verschillen in structuur, cultuur, financiële situatie en beleidsvisie van de besturen worden overbrugd. Vanaf deze fase is de inbreng van personeel en burgers essentieel, met ruimte voor inspraak. Van september tot november 2023 wordt de visie op de nieuwe gemeente uitgewerkt in de vorm van een kompasnota die richting geeft aan het veranderingsproces.
Uiterlijk op 31 december 2023 moet er een definitieve beslissing worden genomen om gebruik te kunnen maken van de huidige voorwaarden en ondersteuning van de Vlaamse overheid voor de fusie. Na een overgangsjaar in 2024 zal de fusiegemeente, indien er een definitieve beslissing is genomen, op 1 januari 2025 officieel van start gaan.
In de volgende legislatuur, na verkiezingen op 13 oktober 2024, zal de gemeente ongeveer 25.000 inwoners hebben met één burgemeester, zeven schepenen en 29 raadsleden.
Een nieuwe naam
De inwoners van de drie gemeenten kunnen van 27 juni tot 15 september suggesties indienen voor een nieuwe naam voor de gefuseerde gemeente. Dit kan online op de website https://groeienomkleinteblijven.be/naam-gezocht/ of aan de gemeentehuizen zelf. Eind september zal de verworven lijst met namen verkort worden door een groep experts en eind oktober zullen de burgers kunnen stemmen op een naam uit de nieuwe lijst.
Veelgestelde vragen
Op de nieuwe website van de drie gemeentes kun je ook veelgestelde vragen en de bijhorende antwoorden bekijken. De gemeentes beantwoorden vragen zoals: waarom is er een fusie nodig? En is een goede samenwerking tussen Galmaarden, Gooik en Herne niet voldoende? Deze vragen en nog vele anderen kun je vinden op https://groeienomkleinteblijven.be/veelgestelde-vragen/. Staat jou vraag er niet tussen? Dan kan je ook zelf een vraag doorsturen op de website zelf.