“Voorkomen is beter dan genezen.” Daarom heeft infrastructuurbeheerder Infrabel in de Brusselse Noord-Zuidverbinding, het drukste spoorknooppunt van het Belgische spoorwegnet, een eerste stap gezet in de ontwikkeling van een speciale camera om eventuele schade aan zijn bovenleidingen in een vroeg stadium te kunnen opsporen en vermijden.
Radar- en lasertechnologie
De camera inspecteert de stroomafnemer die op het dak van een trein staat. Via deze stroomafnemer krijgt de trein elektriciteit om te rijden. Wanneer de trein voorbij deze camera rijdt, maakt het systeem automatisch een gedetailleerde foto van dat deel van de stroomafnemer dat tegen de bovenleiding komt.
Hiervoor gebruikt Infrabel een radar- en lasertechnologie die je nog het beste kan vergelijken met de flitscamera’s van de politie. Het systeem zal vervolgens automatisch controleren (beeldherkenningssoftware) of er schade is aan de stroomafnemer. Indien ja, dan zal er automatisch een melding gestuurd worden naar de specialisten van Infrabel. Die controleren de foto dan nog eens dubbel en verwittigen indien nodig meteen hun collega’s bij NMBS om de nodige maatregelen te nemen. De uiteindelijke bedoeling is om de trein met de beschadigde stroomafnemer zo snel mogelijk binnen te roepen voor een herstelling. Liefst nog vooraleer die schade aan de bovenleiding kan veroorzaken en dus voor lange vertragingen kan zorgen.
Drukste punt
Het is geen toeval dat de camera opgesteld staat aan de de Brusselse Noord-Zuidverbinding (tussen de stations Brussel-Zuid en Brussel-Noord). Dit is het drukste spoorknooppunt van heel België. Eén op de drie reizigerstreinen rijdt langs hier. Op deze strategische plaats is het eenvoudig om heel wat inspecties te doen.
NMBS
Om dit systeem op punt te stellen moet er nauw samengewerkt worden met de NMBS. Het is een voorbeeld van hoe de infrastructuurbeheerder en de spooroperator schouder aan schouder moeten werken om problemen met stroomafnemers en de bovenleiding preventief op te lossen.
Wanneer er schade is aan een bovenleiding is het niet altijd makkelijk om meteen te zeggen wat de oorzaak is. Is het de stroomafnemer van de trein die de schade veroorzaakte of was slijtage aan de bovenleiding zelf die voor problemen zorgde? Tussen NMBS en Infrabel is er een speciale werkgroep van specialisten die deze zaken geval per geval bekijkt.
Er bestaat ook een testproject waarbij er een meetsysteem op een stroomafnemer staat dat schokken en onregelmatigheden in de bovenleiding registreert. Zo’n schok kan betekenen dat er iets mis is met de bovenleiding. Het systeem stuurt dan meteen een waarschuwing naar de specialisten van de bovenleiding. Het systeem stuurt tegelijk ook gps coördinaten door zodat men ter plaatse kan gaan om de mogelijke schade vast te stellen en indien nodig zo snel mogelijk te herstellen.
Testfase
Het camerasysteem wordt nu ontwikkeld en getest op de Brusselse Noord-Zuidverbinding. Er loopt een testfase van 1 jaar. Indien de testen mooie resultaten geven, zal Infrabel nog 5 extra camera’s plaatsen bij dit drukke spoorknooppunt. Voor het totale project investeert Infrabel 1,6 miljoen euro.