VOLLEZELE – In het Museum van het Belgisch Trekpaard loopt vanaf zondag 19 oktober een tijdelijke tentoonstelling over ‘Het paardenleed tijdens de Grote Oorlog’. Met boeiende, verrassende en soms bizarre elementen in het verhaal.
De werkgroep WO I werkte hard aan de voorbereidingen. Na maanden opzoekwerk ontstond een beknopt maar boeiend aanbod van uitzonderlijke documenten, voorwerpen en beeldmateriaal. “We tonen allerlei documenten zoals opeisingsbevelen en lijsten die de burgemeesters moesten aan leggen met het aantal paarden, die zich in hun gemeente bevonden en de geschatte waarde. De boeren kregen een waardeloze waardebon of dikwijls ook gewoon niets voor hun dieren”, vertelt Carla Meert.
Gifgas
De Duitsers namen de paarden mee naar het oorlogsgebied of naar hun land. “De paarden die naar het front werden gestuurd stierven meestal na 5 tot 6 weken door verwondingen, ziektes of ontbering. Er zouden zo een 9 miljoen paarden omgekomen zijn. Op foto’s zijn paarden te zien die het slachtoffer werden van bomaanvallen of van het dodelijke gifgas. Na een tijdje kregen zij, net als de soldaten maskers om zich te beschermen”, weet Carla. Op de tentoonstelling is er ook een paardenmasker te zien.
In het begin van de oorlog werden de paarden nog goed behandeld. Dode dieren werden netjes begraven maar de ontbering trof ook de Brabanders. “Gestorven dieren dienden als snel om de honger van de soldaten en officieren te stillen. Regelmatig kregen paarden ook een genadeschot. We tonen een schedel waarop er een kogelgat te zien is. Die werd opgegraven in Reningelst”, zegt Carla.
Kweken
Met de beste paarden wilden de Duitsers een kweekprogramma opzetten want ze wilden over de beste trekpaarden beschikken. In ons land kregen de eigenaars het bevel de hengsten te castreren want de vijand wilde alle topmateriaal voor zichzelf. In Vollezele hadden ze de bui zien hangen. Drie tophengsten overleefden de oorlog omdat ze naar Nederland konden gesmokkeld worden met de papieren van minderwaardige soortgenoten.
Maar meestal liep het veel tragischer af. Er is het verhaal van Paul Merch, die stierf van verdriet, nadat de vijand al zijn paarden hadden weg gehaald. Na de oorlog probeerde de Belgische regering de ontvoerde paarden terug te brengen maar slechts weinige boeren kregen iets terug.
Kunst
Op de tentoonstelling krijgt het paard in de kunst ook een plaats. Er is een prachtige tekening van een Duitse soldaat te zien evenals een ets van de hand van een Oostenrijks kunstenaar. Willy Verhegghe schreef speciaal voor deze tentoonstelling een gedicht over paarden tijdens de ‘Groote Oorlog’. Van Els Boedts is er ook een prachtig schilderij van een metaalachtig lijdend paard te zien.
Russische dozen
Enkele ten toon gestelde documenten zijn afkomstig uit de beruchte Russische dozen. Tijdens de tweede wereldoorlog namen de Duitsers het hele Belgische oorlogsarchief mee naar Berlijn. Op het einde van die oorlog kwamen de dozen in handen van de Russen. Veel later droegen de Russen de archieven dan weer over aan de Belgen. “In die vele niet geklasseerde dozen hebben we toch heel wat interessante documenten voor onze tentoonstelling aan getroffen. Zo vonden we wetenswaardigheden over ziektes bij de paarden. De soldaten werden op geroepen om goed voor de paarden te zorgen. Dan lezen we dat paarden met schurft moeten geschoren worden maar dat bevel oogstte veel kritiek om het toen winter was en de dieren ziek werden door de koude”, aldus Carla.
Info
Op aanvraagvraag kan men het museum ook buiten de openingsuren bezoeken in groep. Een gids wijdt uit over het paardenleed tijdens WO I. Voor meer info over het museum en voor reservaties kan men terecht op Email: museum.trekpaard@hotmail.com en Web: www.museumvanhetbelgischtrekpaard.be
Audio : Gesprek met Carla Meert