De provincie Vlaams-Brabant zet in op de preventieve zorg van het erfgoed op kerkhoven en begraafplaatsen. Om zinvol en duurzaam beheer van het lokaal funerair erfgoed te stimuleren biedt ze advies, ondersteuning, subsidiëring en expertise aan. Op 24 juni werd een nieuw draaiboek voor de gemeenten voorgesteld.
Aan de slag met het geactualiseerde draaiboek
Organisaties die met lokaal funerair erfgoed begaan zijn, zoals gemeenten, kerkfabrieken en erfgoedactoren, kunnen vanaf nu aan de slag met het praktijkgericht ‘Draaiboek voor inventarisatie, beheer en herwaardering van plattelandskerkhoven in de provincie Vlaams-Brabant’.
Deze digitale publicatie is ondertussen aan de derde herwerking toe. Aanleiding is de nieuwe uitdaging waarvoor gemeentebesturen staan in het beheer van hun kerkhoven en begraafplaatsen. In 2021 liepen namelijk de eeuwigdurende concessies af. Het tegelijk vervallen van vele concessies dwong gemeenten om een visie te ontwikkelen op de bijdrage van graftekens aan de erfgoedkwaliteiten van hun begraafplaatsen.
Het draaiboek is nuttig voor de opmaak van een toekomstvisie waarbij de erfgoedkwaliteiten en sociale waarden van de site gekoppeld worden aan hedendaagse meditatieve noden, ecologische en landschappelijke kansen, educatieve en zelfs recreatieve activiteiten.
Thema’s die aan bod komen zijn wetgeving, (kunst)historische studie, landschappelijke analyse, registratie, inventarisatie en waardebepaling, publieksontsluiting, bescherming, erkenning en subsidiëring, onderhoud, herstel en restauratie, en integratie van inhoudelijke en landschappelijke visies bij herwaarderingsplannen.
De voorbeeldprojecten zijn een inspiratie voor een eigen aanpak.
“De omgang met plattelandskerkhoven gaat verder dan het bewaren en restaureren van ‘stenen’, zegt Tom Dehaene, gedeputeerde voor erfgoed. “Dit soort erfgoed vraagt om een totaalbenadering door vele betrokkenen, zoals gemeenten, kerkfabrieken, heemkringen en erfgoedcellen. Door de actualisering van het draaiboek gaan we deze actoren blijven sensibiliseren, begeleiden en ondersteunen om plattelandskerkhoven zinvol en duurzaam te beheren”.
Downloadbare versie van het draaiboek: www.vlaamsbrabant.be/plattelandskerkhoven
Ondersteuning met advies en subsidies
De provincie Vlaams-Brabant ondersteunt gemeenten bij de opstelling van een lijst van graftekens van lokaal belang. De eigenaar of houder van de zakelijke rechten krijgt voor deze graftekens advies en expertise van Monumentenwacht Vlaams-Brabant en een financiële ondersteuning. Deze subsidie kan zowel voor de opmaak van een inventaris als voor onderhoud- en instandhoudingswerken aangevraagd worden.
Daarnaast stimuleert de provincie de gemeenten om de landschappelijke en ecologische aspecten mee op te nemen in de beheersmaatregelen en, in het geval van een begraafplaats zonder actieve begraving, te bekijken hoe deze bijvoorbeeld als parkbegraafplaats kan ingericht en ontsloten worden.