Internationaal onderzoek suggereert dat 23-60% van de studenten eenzaamheidsgevoelens ervaren, maar Vlaamse universiteiten weten niet hoe het gesteld is met eenzaamheid bij hun studenten. In samenwerking met de afdeling Studentenzaken van de Vrije Universiteit Brussel bevroeg studente Klinische Psychologie Lima van den Steen onder begeleiding van prof. dr. Veerle Soyez 191 studenten naar hun mentale welbevinden. Daaruit blijkt dat meer dan één op de drie studenten (36,65%) aangeeft zich eenzaam te voelen. Met de aanstelling van een Kotcoach en invoering van een buddyproject, neemt de VUB dit academiejaar alvast concrete maatregelen.
“Via een vragenlijstonderzoek peilden we bij VUB-studenten naar eenzaamheidsgevoelens, hun mentaal welbevinden en de factoren die daarmee samenhangen. Daaruit blijkt dat vooral eerstejaarsstudenten eenzaam zijn, vermoedelijk door de ingrijpende levensveranderingen die ze doormaken.,” zegt Lima van den Steen. “Het onderzoek werd ook gevoerd vóór de coronacrisis, het zou interessant zijn om te onderzoeken of en in hoeverre de studenten zich tijdens en na de lockdown nog eenzamer voelden.”
Verder lijken de resultaten uit te wijzen dat vrijwilligerswerk, deelname aan (studenten)activiteiten en lidmaatschap van een sportclub, een sociaal-culturele vereniging en een jeugdbeweging een beschermende factor zijn tegen eenzaamheid . Stressgevoelens lijken dan weer positief te correleren met eenzaamheidsgevoelens. Naarmate de gevoelens van eigenwaarde en die van sociale steun van studenten stegen, verminderde ook de invloed van stress op eenzaamheidsgevoelens.
“De resultaten geven een eerste indicatie over eenzaamheid bij studenten en kunnen universiteiten aanzetten om een beter beeld te krijgen en hun beleid op dit vlak verder uit te bouwen”, zegt prof. Soyez. Ze benadrukt hierbij het belang van een gedifferentieerde preventieve aanpak, die studenten niet enkel sensibiliseert maar bijvoorbeeld ook omgevingsinterventies omvat.
Kotcoach en VUBuddy
De VUB biedt al diverse ondersteuning op vlak van mentale gezondheid en welzijn van studenten. De VUB werkt voor de ondersteuning van haar studenten bijvoorbeeld samen met het Centrum Algemeen Welzijnswerk (CAW). Op campus is het Brussels University Consultation Center actief, een ambulant centrum voor psychologische dienstverlening. “Uit dit onderzoek blijkt dat niet al deze diensten even bekend zijn bij studenten. Zo kennen de meeste studenten de studiebegeleidingsdienst wel, maar dit betekent niet dat ze weten wat voor diverse hulp deze biedt. Het kan dus zinvol zijn om beginnende studenten meer informatie te geven over deze diensten,” zegt Jan Danckaert, vice-rector Onderwijs en Studentenzaken.
De VUB nam alvast concrete maatregelen om nog sterker preventief te werken. Zo werd in april de eerste Kotcoach aangesteld. Hij zet via diverse inspanningen en activiteiten in op het versterken van de sociale verbondenheid onder de kotstudenten. Daarnaast lanceerde de universiteit bij de start van het nieuwe academiejaar het VUBuddy-project. 115 ervaren VUB-studenten stelden zich vrijwillig kandidaat om elk een klein groepje nieuwe VUB-studenten onder hun hoede te nemen en hen wegwijs te maken binnen de VUB-gemeenschap. Via (digitale) activiteiten, het delen van ludieke VUB-weetjes of het delen van hun ervaringen en gevoelens als studenten proberen ook zij meer verbondenheid en samenhorigheid binnen de buddy-groepjes te faciliteren.
Sofie De Smet, afdelingshoofd studentenzaken: “De allereerste dagen en weken op een universiteit zijn altijd spannend en brengen sowieso onzekerheid en wat eenzaamheid met zich mee. Voeg daar nu nog mondmaskers, social distancing en minder fysieke lesuren op campus aan toe. We kunnen ons allemaal inbeelden dat dat een grote druk legt op het welzijn van onze studenten. VUBuddies merken op dat de nieuwe studenten sociaal contact met hun medestudenten missen. Hoewel het geen evidentie is om elkaar in de context van een pandemie met allerlei veiligheidsmaatregelen te leren kennen, denken de buddies verschillende initiatieven uit. Waar mogelijk fysiek, waar nodig digitaal. Het project komt daarmee toch al een stuk tegemoet aan hun noden.”