Op 1 januari is de nieuwe stedenbouwkundige verordening van de provincie Vlaams-Brabant over de afvoer van hemelwater in voege getreden. Daarmee wil de provincie de problemen van wateroverlast en verdroging aanpakken. Wie een vergunning aanvraagt voor werken met verharde oppervlakten en constructies zal ervoor moeten zorgen dat het hemelwater op zijn/haar terrein wordt opgevangen en niet meer naar de riool stroomt.
“Een kwart van de Vlaams-Brabanders woont in overstromingsgevoelig gebied. Daarom voeren we een doordacht waterbeleid. Want voorkomen is beter dan genezen”, zegt Bart Nevens, gedeputeerde voor waterlopen. “Het op peil houden en verhogen van onze waterveiligheid en onze waterbeschikbaarheid verdient daarom de hoogste aandacht. Waterinfiltratie moet dan ook zo veel mogelijk gefaciliteerd worden. Dat is de bedoeling van deze nieuwe verordening."
Opvang regen op eigen grond
In Vlaams-Brabant was al een provinciale stedenbouwkundige verordening van kracht die bepaalde dat men bij het aanleggen, heraanleggen en uitbreiden van een verharding, het hemelwater dat op die verharding valt, op het eigen terrein moest infiltreren en dat men dat hemelwater niet van het eigen terrein mocht afvoeren.
Een verordening bevat regels die gelden over het hele grondgebied van de provincie en ook door alle Vlaams-Brabantse gemeenten moet overgenomen worden in de vergunningen die zij verlenen.
"De nieuwe hemelwaterverordening breidt het toepassingsgebied van de vorige verordening, namelijk verhardingen, uit door ook regels op te leggen wanneer men een andere constructie dan een verharding bouwt, herbouwt of uitbreidt. En waar de vorige verordening zich beperkte tot verhardingen op privaat domein, is de nieuwe verordening ook van toepassing op het openbaar domein. Met die verruiming zorgen we er voor dat er zo min mogelijk bijkomend water wordt afgevoerd", zegt gedeputeerde Bart Nevens.
Concreet stelt de verordening dat hemelwater dat op verhardingen of andere constructies valt, op het eigen terrein gescheiden moet blijven van afvalwater. Het mag niet worden aangesloten op een waterafvoer of riolering en het moet op eigen terrein verwerkt worden. Dat wil zeggen dat het de norm wordt om hemelwater op het eigen terrein te laten infiltreren of op te vangen in een regenwaterput.
“Via eenvoudige ingrepen op je terrein kan je makkelijk regenwater vasthouden, nuttig gebruiken en laten infiltreren. Denk maar aan het opvangen van regenwater van het dak van je tuinhuis in een regenton, regenzuil of regenwand. Via een wadi in je tuin kan je de overloop van je regenwatervoorzieningen ter plaatse laten infiltreren, want afvoeren is niet toegelaten”, zegt gedeputeerde Bart Nevens.
Met deze verruiming van de hemelwaterverordening schakelt de provincie Vlaams-Brabant een versnelling hoger om nieuwe verhardingen, waarvoor een vergunning nodig is, en constructies volledig af te koppelen van de riolen.
De nieuwe verordening trad in voege op 1 januari voor privéterrein. Vanaf 7 januari 2025 treedt ze in voege voor openbaar terrein.
Doordacht beleid tegen wateroverlast en droogte
De provincie Vlaams-Brabant voert een integraal beleid tegen wateroverlast. Daarbij horen ook de aanleg van overstromingsgebieden en andere grote infrastructuurwerken. Zulke werken zijn op bepaalde locaties nuttig maar volstaan niet om alle problemen te voorkomen. In het dichtbebouwde Vlaams-Brabant is er onvoldoende vrije ruimte beschikbaar om voldoende overstromingsgebieden in te richten of werden van oudsher veel valleigronden in gecultiveerd of ontwikkeld. Door de toegenomen verhardingsgraad kan het hemelwater op steeds minder plaatsen de bodem indringen.
De gevolgen daarvan zijn een verlaagde grondwaterstand in droge periodes en een te snelle waterafvoer, en dus mogelijk overlast, in natte periodes.
De provincie Vlaams-Brabant zet ook in op waterpreventieve maatregelen om gebouwen te beschermen tegen waterschade bij wateroverlast.
"De nieuwe provinciale stedenbouwkundige verordening is niet alleen een krachtig instrument om klimaatbestendigheid te bevorderen, maar ook om het bewustzijn rond duurzaam waterbeheer te vergroten. Het bevordert een verandering in denkwijze en stimuleert innovatie op het gebied van waterbeleid", besluit gedeputeerde Bart Nevens.