GALMAARDEN – Zondag blazen ze in Galmaarden een oude traditie nieuw leven in. Na 45 jaar wordt er weer aangeknoopt met de traditie van de “Walmenbrand”.
Als antwoord op het Tonnekenbrand in Geraardsbergen wordt ook in de omliggende dorpen een vreugdevuur aangestoken in 2014. Dat gebeurt in Grimminge, Moerbeke, Viane (Bever komt naar Viane), Schendelbeke, Waarbeke (Nieuwenhove samen met Waarbeke), Zarlardinge, Deftinge, Parike, en … in Galmaarden, waar nu, in 2014 en na 45 jaar, met dit aloude gebruik wordt aangeknoopt, en de traditie in ere wordt hersteld en nieuw leven ingeblazen.
Als een ode aan de lente, om symbolisch de winter te verbranden en naar men zegt was dit vroeger ook een ideaal moment voor landbouwers om afspraken te maken rond perceelsverdelingen. De initiatiefnemers organiseren een wandeling waarin ze ook de symboliek van de samenhorigheid tussen de 3 deelgemeenten willen versterken.
Op zondag 23 februari start er om 17 uur een tocht vanuit centrum Galmaarden- Congoberg Vollezele - Tollembeek. De mensen komen samen op één punt - waar de drie deelgemeentes elkaar raken en daar wordt een klein 'offervuur' gehouden (3 groepen van kinderen maken een stropop).
Achtergrondinformatie
Tonnekenbrand is een van oorsprong voorchristelijk feest vermoedelijk uit de Keltische periode.
De oudste vermelding “Tonnekenbrand” komt voor in een stadsrekening van Geraardsbergen van het jaar 1392-1393. Het verwijst naar de gewoonte om een wijnvat in brand te steken op grote vastenavond op de Oudenberg te Geraardsbergen. Maar toen bestond het gebruik blijkbaar al vele jaren.
Tonnekenbrand op Walmenzondag, Walmenbrand.
Op de eerste zondag van de vasten, op ‘Groot Vastenavond” was het de gewoonte dat kinderen op de boerderijen en waar ze het ook maar konden krijgen, op zoek gingen naar wat sprokkelhout en stro om een vuur te maken. Ook een pekton was welkom.
Wanneer de avond stilaan inviel, maakten ze met het rondgehaalde hout of stro of met de pekton een vuur dat ze aanstaken op de meest hoog gelegen plaatsen. Zo gebeurde ook in Galmaarden. Het vuur werd op dat moment een vreugdevuur en ze gingen daarbij rond het vuur dansen en zingen. De winter werd dan letterlijk verbrand en tegelijk werd voor de komende seizoenen om een rijke oogst gevraagd.
De vuurstapels zijn vastenavondvuren die dus eigenlijk lentevuren zijn, waarbij reiniging en vruchtbaarheid aan de grondslag liggen van dit gebruik.
De eerste vermelding van een Krakelingenworp dateert van 1413.
Galmaarden
In Galmaarden werd tot rond de jaren 1950 nog een Tonnekenbrand aangestoken onder meer op de Sparrenberg (nu verdwenen) in de Nieuwstraat en op een weide in de buurt van het station.
De laatste twee data die officieel genoteerd staan in de notulen van de gemeenteraad zijn: 7 maart 1965 en 23 februari 1969. Bij de laatste datum staat vermeld: “Wij beantwoorden Tonnekenbrand aan de Uitkijktoren met medewerking van het gemeentebestuur. Grote uitdeling van miniatuur Krakelingen”.
Uitkijktoren: Raspaljebostoren opgericht in 1959 door VTB-VAB Moerbeke-Geraardsbergen, 8 m hoog; vandaar had men een panoramisch zicht over de Dender- en de Markvallei.
Vreugdevuur: bij een huwelijk brandde men vroeger ook een vreugdevuur ’s avonds voor de trouwdag, voor het huis van de trouwers. Dat heette dan “nen hond brannen”.
Walmke walmke brand
Zeven zakken op een dagwand
Veel koren en weinig kruid
Met Pasen is de vasten uit