Het hertogdom Brabant, het graafschap Vlaanderen, de stad Brussel en het graafschap Henegouwen…er liepen destijds flink wat grenzen door het Pajottenland en de Zennevallei. Om die grenzen te verdedigen en robbertjes uit te vechten, bouwden hertogen, graven en kasteelheren uit de kluiten gewassen burchten. Vanaf de 16de en 17de eeuw verloren ze hun strategische belang en werden verbouwd tot lusthoven: fraaie en stijlvolle buitenverblijven voor de adel.
Kasteel Saffelberg – Gooik
Hoofdkwartier
Kasteel Saffelberg is vandaag het hoofdkwartier waar een zakenman zijn investeringszaken in alle discretie afhandelt. Volgens de Ferrariskaarten stond er oorspronkelijk een U-vormige hoeve. Het eclectische kasteel, met een heuse gasverlichting, centrale verwarming en zelfs opvang van regenwater op zolder, kwam er pas in 1906 onder impuls van Baron Philippe van Oldeneel tot Oldenzeel en barones Marie-Henriette de Wouters de Bouchout.
Kasteel Ter Rijst – Pepingen
Vierde keer, goede keer
Het eerste kasteel Ter Rijst werd in 1169 door de graaf van Henegouwen verwoest. Het tweede kasteel werd in 1480 afgebroken door een zeker Karel van der Noot die er een echte burcht liet bouwen. Die burcht werd dan weer in 1868 grotendeels gesloopt door Burggraaf Théodore de Nieulant de Pottelsberghe, die het kasteel zijn huidige vorm gaf. Het classicistische kasteel is ingericht als B&B en restaurant. Het park van 100 hectare ademt geschiedenis en pakt uit met talrijke inheemse bomen, prachtige zeldzame bloemen, een wervelend dierenbestand en fenomenale vergezichten. Je kan hier in alle rust wandelen . In het voorjaar geniet je in het park volop van de bloemenpracht.
Kasteel van Heetvelde – Oetingen
Een indrukwekkende woontoren
De Waterburcht, zo kennen ze het kasteel hier. Het maakte deel uit van de verdedigingsgordel die door de graven van Henegouwen werd opgetrokken. Je kunt er de schietgaten nog zien. De vierkante donjon dateert uit de 16de eeuw.
Kasteel Coloma – Sint-Pieters-Leeuw
Het huis van de kamerheer
Het gemeentelijke cultureel centrum was oorspronkelijk een waterburcht uit 1515 en de zetel van de heerlijkheid Leeuw. Het kasteel is genoemd naar Karel de Coloma, kamerheer van keizerin Maria-Theresa van Oostenrijk, die eigenaar was van 1751 tot 1758. De Rozentuin van Coloma is er eentje van wereldniveau. Hier groeien meer dan 3.000 verschillende rozenvariëteiten uit alle werelddelen. In de 15 hectare grote tuin is het daarenboven heerlijk wandelen en kuieren. Kortom: dit prachtige gebied heeft alles in petto voor een geslaagde uitstap!
Kasteel van Gaasbeek - Gaasbeek
Graaf zonder hoofd
Zonder twijfel het bekendste, grootste en meest romantische kasteel van het Pajottenland. Het werd vormgegeven door de excentrieke markiezin Arconati Visconti en in 1921 geschonken aan de Belgische staat. Minder romantisch is het verhaal van bewoner en graaf Lamoral van Egmond. Zijn verzet tegen de Spaanse inquisitie werd hem niet in dank afgenomen: de graaf werd onthoofd op de Brusselse Grote Markt in 1568. Het kasteel blijft nog tot 2023 gesloten wegens renovatie, maar de museumtuin en de Sint Gertrudiskapel zijn steeds te bezoeken.
Waterkasteel Baljuwhuis – Gaasbeek
Het huis van de politiechef
Baljuw Thomas Spruyt – de hoofdcommissaris van zijn tijd, zeg maar – bouwde zijn waterkasteel tussen 1602 en 1606 bijna in de schaduw van het Kasteel van Gaasbeek. De Franse troepen takelden het aan het einde van de 17de eeuw behoorlijk zwaar toe, maar de familie Spruyt liet het weer heropbouwen. De ringgracht werd in 1870 gedempt door markies en kasteelheer d’Arconati-Visconti.
Kasteel Groenenberg – Sint-Pieters-Leeuw
Buitenverblijf van meneer notaris
Het is vooral het 45 hectare grote Engelse landschapspark dat het ‘m doet. Het kasteel zelf werd pas in 1900-1901 gebouwd door notaris Charles Claes uit Halle, een goede vriend van Leopold II. Solitaire bomen en kleurrijke heesters, oogstrelende azaleastruiken en paarse vlinderstruiken garanderen het hele jaar door kleur. Ga zelf op pad, ontdek de diversiteit van Groenenberg en misschien kom je zelfs een boerenpaard tegen.
Auteur van de tekst: Bart Claes / Foto's: Lander Loeckx, Karel Tomei
Lees meer interessante artikels over cultuur, toerisme, streekidentiteit, natuur en landschap of erfgoed in het gratis regiomagazine PenZine. Haal een gratis exemplaar in één van de 450 verdeelpunten in de hele regio of lees het online op www.pajot-zenne.be.