Het ‘Cijferboek Vlaamse Rand 2021’ is klaar. Dit blijkt uit het antwoord van minister van de Vlaamse Rand Ben Weyts op een parlementaire vraag van Inez De Coninck (N-VA). Naast een cijfermatig luik, dat reeds te consulteren is via de Stadsmonitor, is er op basis van deze cijfers ook een toelichtingsnota ‘Een Blik op de Vlaamse Rand’. Deze nota schetst de evoluties van de laatste 10 jaar voor diverse beleidsdomeinen en thema’s, tot en met de meest recente cijfers van 2021 en biedt een uitstekende weergave van de ‘stand van de Rand’ in vele beleidsdomeinen.
Volgende gegevens springen in het oog:
DEMOGRAFIE
- Tussen 2011 en 2021 is de bevolking in de Vlaamse Rand toegenomen met 9,1%. Dat is een sterkere stijging dan in het Vlaamse Gewest (+5,5%).
- In 2021 heeft 15,9% van de inwoners in de Vlaamse Rand een niet-Belgische nationaliteit. Dat is hoger dan in het Vlaamse Gewest (9,0%).
- In 2021 is 43,6% van de inwoners in de Vlaamse Rand van buitenlandse herkomst. Dat is hoger dan in het Vlaamse Gewest (24,2%).
ECONOMIE
- De Vlaamse Rand is een sterke economische actor: in 2018 bedraagt de bruto toegevoegde waarde per inwoner 47.971 euro. Dat is een pak hoger dan het Vlaamse Gewest (36.609 euro) als geheel.
- In 2018 bedraagt het gemiddeld inkomen per aangifte in de Vlaamse Rand 40.233 euro. Dat is hoger dan in het Vlaamse Gewest (35.388 euro). In 2009 was dit nog maar 33.376 euro in de Vlaamse Rand.
ONDERWIJS
- In het Nederlandstalig gewoon lager onderwijs is er een afname van de schoolse vertraging van 15,5% in het schooljaar 2011-2012 tot 11,0% in het schooljaar 2020-2021. De cijfers van de Vlaamse Rand liggen sterk in lijn met die van het Vlaamse Gewest (van 15,4% naar 11,5%).
- In het Nederlandstalig gewoon secundair onderwijs is er een afname van de schoolse vertraging van 29,8% in het schooljaar 2011-2012 tot 25,3% in het schooljaar 2020-2021. In het Vlaamse Gewest liggen deze cijfers lager (van 28,4% naar 22,3%).
- Slechts 52,3% van de leerlingen uit de Vlaamse Rand die in het schooljaar 2019-2020 Nederlandstalig gewoon lager onderwijs volgen, heeft het Nederlands als thuistaal. Dat is minder dan in het Vlaamse Gewest (80,5%). In het schooljaar 2011-2012 ging het nog om 64,5% van de leerlingen.
- Slechts 60,2% van de leerlingen uit de Vlaamse Rand die in het schooljaar 2019-2020 Nederlandstalig gewoon secundair onderwijs volgen, heeft Nederlands als thuistaal. Dat is minder dan in het Vlaamse Gewest (83,3%). In het schooljaar 2011-2012 ging het nog om 76,1% van de leerlingen.
- Er is een stijgende pendelbeweging van leerlingen uit het tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad die schoollopen in de Vlaamse Rand, meer bepaald een toename van 37% op tien jaar tijd.
WELZIJN EN GEZONDHEID
- Ten opzichte van 2012 was er een stijging van 28% van het aantal plaatsen in woonzorgcentra in de Vlaamse Rand.
- In 2020 praat 45,7% van de moeders in de Vlaamse Rand Frans met hun kinderen. 28,9% praat Nederlands. In het Vlaamse Gewest is het Nederlands de dominante taal (70,1%).
RUIMTE
- Het aandeel bebouwde oppervlakte in de Vlaamse Rand bedraagt in 2020 28,2%. Dit is een stijging tegenover 2011 (26,9%). Dit is ook hoger dan in het Vlaamse Gewest (19,6%).
CRIMINALITEIT
De criminaliteitsgraad ligt in de Vlaamse Rand in 2019 op 56,8 geregistreerde feiten per 1.000 inwoners. Dit is een daling ten opzichte van 2010 (66,2 feiten per 1.000 inwoners) en minder dan in de rest van het Vlaams Gewest (van 80,4 naar 65,4 feiten per 1.000 inwoners tussen 2010 en 2019)
Inez De Coninck ziet een aantal duidelijke tendensen terug. “De criminaliteitscijfers dalen en ook de doorgedreven aandacht voor onderwijs werpt vruchten af. De Vlaamse Rand is en blijft een regio met vele economische bedrijvigheid en een hoge werkzaamheidsgraad. Ondanks deze positieve elementen, kan men niet rond de vaststelling heen dat de Vlaamse Rand in toenemende mate blijft kampen met grootstedelijke uitdagingen: de cijfers demonstreren de ontnederlandsing en de toenemende druk op de open ruimte. Deze vormen een permanente druk op het sociaal weefsel.”
Voor De Coninck is het dan ook logisch dat de middelen van het Vlaams Randfonds werken op de twee belangrijkste werven: de Rand Vlaams en groen houden. “Het cijferboek is helder over de uitdagingen in de Rand. We moeten ze dan ook krachtdadig aanpakken, met voldoende middelen, acties en focus. Het Vlaamse Randfonds is een begin, maar alle ministers en anders beleidsverantwoordelijken moeten alle zeilen bijzetten om het unieke karakter van de Vlaamse Rand te helpen vrijwaren.”