Naar aanleiding van de Dag van de Ondernemer pleit cd&v ervoor om kleine en lokale ondernemers makkelijker toegang te geven tot overheidsaanbestedingen. Het doet dat bij monde van Senator Kris Poelaert, die tevens burgemeester is van Herne.
“Als burgemeester van een kleine landelijke gemeente, ben ik ervan overtuigd dat lokale start-ups, zko’s, kmo’s en zelfstandigen een eerlijke kans moeten krijgen om mee te dingen wanneer overheidsopdrachten worden uitgeschreven. Want dat stimuleert het lokale ondernemerschap en zorgt tegelijkertijd voor een lagere factuur van de lokale besturen. Een duidelijke win-winsituatie”, zegt Kris Poelaert.
“We pleiten er voor om de overheidsopdrachtenwetgeving te vereenvoudigen en ook gestandaardiseerde en slanke lastenboeken te introduceren. Minstens even hard als de toegankelijkheid van de overheidsopdrachten, pleit ik voor het respecteren van de wettelijke betalingstermijn van 60 dagen. Start-ups of kleine ondernemingen beschikken in tegenstelling tot grote bedrijven namelijk niet altijd over de nodige financiële buffers om laattijdige betalingen te kunnen overbruggen”, zegt Kris Poelaert.
Al te vaak dingen kleine ondernemers niet mee bij overheidsopdrachten. Uit vroeger onderzoek van ondernemersorganisatie UNIZO bleek dat 48 procent van de Vlaamse kmo’s die in aanmerking komen voor overheidsopdrachten, de afgelopen vijf jaar aan geen enkele overheidsopdracht heeft deelgenomen. De cijfers uit het onderzoek van UNIZO lagen in lijn met de bevindingen van de Europese Commissie, die becijferde dat in 2021 het aantal gunningen van overheidsopdrachten aan kmo’s is opnieuw gedaald ten opzichte van 2020, van 34 procent naar 28 procent. Ons land behaalt hiermee een weinig benijdenswaardige podiumplaats, want enkel Roemenië doet het nog slechter.
Opdrachten gaan naar buitenlandse firma’s, die vaak via grote volumes voordeliger kunnen zijn, of naar een grote speler aan de andere kant van Vlaanderen, waardoor lokale ondernemers in de kou blijven staan. Hoewel die opdrachten wel vertrekken op het gemeentehuis, komen ze dus niet bij de lokale ondernemers terecht. Veel lokale besturen willen heel graag samen werken met kleine en lokale ondernemers en doen daar veel inspanningen voor, maar botsen nog te vaak op limieten.
Door de juridische complexiteit loopt het vaak mis. De regels over overheidsopdrachten zijn verspreid over verschillende wetten en KB's, daarnaast moeten lokale aanbesteders ook rekening houden met andere wetgeving zoals btw, elektronische facturatie, GDPR, en dergelijke meer wat het voor lokale besturen heel complex maakt. Lokale besturen ervaren een toenemende administratieve last en strengere eisen bij de opmaak van aanbestedingen.
De administratieve rompslomp is er niet alleen voor de aanbestedende overheid maar sijpelt op die manier ook door naar het bedrijf dat wil intekenen, wat er voor zorgt dat kleine ondernemingen in de praktijk gewoon vaak uitgesloten worden van aanbestedingen door de overheid.
“Kleine gemeenten die juridisch en technisch minder goed zijn uitgerust zijn ondervinden moeilijkheden. Ook KMO’s met beperkte juridische back-up stoten op drempels. De administratieve rompslomp beperken, zorgt niet alleen voor tijdswinst en een vlottere aanbesteding maar ook voor een daling van de transactiekost. Een transparante, eenvoudige procedure die mededingen voor kleine ondernemingen makkelijker maakt, is meteen ook een stimulans voor het ondernemerschap. Tegelijkertijd worden budgetten efficiënter gebruikt want overheden kunnen aan competitieve prijzen aankopen. Volgens de OESO is op deze manier een kostenbesparing van 20% op de overheidsopdrachten mogelijk.”