Burgerinitiatief: "Grootscheepse metingen naar fijn stof in de Rand"

"Fijn stof in de Rand’ is een initiatief van geëngageerde burgers, die zich zorgen maken over de luchtkwaliteit in de brede rand rond Brussel.

 “Meer en meer mensen worden zich bewust van de impact van luchtvervuiling op de gezondheid, in een regio waar mobiliteit een serieus probleem is – met of zonder opstijgende vliegtuigen, Eurostadion of Neo of Uplace. De voorgestelde ‘optimalisatie’ van de Ring zal de verkeersdruk (en bijgevolg de luchtvervuiling) enkel nog doen toenemen. Meten is weten. Op basis van de meetresultaten betrachten we een ommekeer in het beleid, maar tonen we ook de gevolgen van de keuzes van ieder van ons, iedere dag“, steekt Sarah Sneyers van wal. Zij is provincieraadslid voor Groen in Vlaams-Brabant en één van de initiatiefnemers van het project.

Waarom fijn stof ?

 “We meten de concentraties fijn stof (30x kleiner dan een mensenhaar), en tegelijkertijd ook de temperatuur en luchtvochtigheid. “Fijn stof dringt via de bloedbaan door tot in onze organen. Verschillende studies spreken van een verkorte levensduur gaande van een aantal maanden tot een jaar door het inademen van vervuilde lucht. Daarnaast zijn er gevolgen over generaties heen, waarover de eerste studies recent gepubliceerd werden.”

Zo veel mogelijk mensen betrekken.

“We willen zo veel mogelijk mensen bij het onderzoek betrekken. Daarom maken we gebruik van goedkope (doet-het-zelf) sensors en bestaande platformen voor open data en open source software. We plaatsen de sensors bij vrijwilligers op verschillende punten in de gemeenten in de Rand, bv langs drukke wegen of in de omgeving van scholen, of net ook helemaal landelijk”.

 “Ongeveer 800x per dag worden meetresultaten doorgestuurd. Een open data platform consolideert ze en laat toe om de cijfers op statistisch verantwoorde wijze te toetsen aan de richtlijnen van Vlaanderen, EU en de Wereld-Gezondheidsorganisatie. Hiervoor leggen we contacten met onderzoekers en medici. We vergelijken onze resultaten ook met gelijkaardige projecten, bijvoorbeeld LeuvenAir of Influencair in Brussel.”

Is dit hetzelfde als de actie CurieuzeNeuzen van de Standaard ?

“Alle aandacht voor de problematiek van luchtkwaliteit is natuurlijk welkom. Maar ‘Fijn stof in de Rand’ verschilt op een aantal punten van CurieuzeNeuzen, of de actie van Greenpeace rond scholen. Zij meten de gemiddelde hoeveelheid stikstofdioxide (NO2) over een periode van 4 weken. NO2 is de grootste bron van vervuiling in een stedelijke context ; de hoeveelheid NO2 houdt rechtstreeks verband met de uitstoot van verbrandingsmotoren. Fijn stof heeft meer oorzaken, en verspreidt zich ook verder dan langs drukke verkeersassen.“

“Bij CurieuzeNeuzen is het vooral te doen om een verfijning van de rekenmodellen van de Vlaamse Milieumaatschappij. Er zijn namelijk veel te weinig officiële meetpunten (zo’n 60-tal in Vlaanderen). Berichten in de pers over de overschrijding van bepaalde drempelwaarden zijn eigenlijk extrapolaties op basis van rekenmodellen. Die wil de VMM nu valideren en verfijnen. Deelnemers aan CurieuzeNeuzen krijgen na 3 maand een vergelijking van de gemiddelde luchtvervuiling op hun meetpunt met die van het dichtstbijzijnde officiële meetpunt en van andere deelnemers. Dan is het spreekwoordelijke kalf natuurlijk al lang verdronken – wie weet nog wat er 3 maand geleden precies is gebeurd of (letterlijk) in de lucht hing ? Bij ‘Fijn stof in de Rand’ krijgen de deelnemers onmiddellijk resultaat en zijn ze veel directer betrokken. We merken dat bv. in Leuven, waar mensen in een hele wijk hun bevindingen vergelijken en bespreken.”

Welke gemeenten komen in aanmerking ?

“Vlaams-Brabant, in een brede band rond Brussel : van het Pajottenland over de fel geplaagde West- en Noordrand tot het Leuvense, waar we naadloos aansluiten bij Leuvenair.”

Is dit voorbehouden voor leden van Groen ?

In onze regio gaan afdelingen van Groen metingen uitvoeren. "Groen is fel voorstander van burgerinitiatieven en open data, en de kwaliteit van het leefmilieu is natuurlijk belangrijk voor een ecologische partij. Groen geeft logistieke steun aan de uitrol van het project, maar we willen dit project graag zo breed mogelijk zien.

Het project staat verder compleet los van de partij. Gegevens van mensen die ons contacteren, worden enkel voor dit project gebruikt.

We spreken bijvoorbeeld ook met mensen van Natuurpunt, oudercomités, wandelverenigingen, enz. Luchtkwaliteit is duidelijk een thema dat ‘leeft’.”

Wat is er nodig voor een meetpunt ?

“De sensor wordt liefst aan de straatkant geplaatst, best op een hoogte tussen 2 en 5 meter. De behuizing kan variëren, zolang de sensor maar beschut is tegen water. Hij heeft 5V DC voeding nodig via een simpele USB kabel, die we ook meeleveren. In de basisopstelling gebruiken we het Wifi-netwerk van het gezin (de sensor is trouwens helemaal beveiligd tegen hacking). De componenten voor die oplossing kosten ongeveer 35€. Op plaatsen waar geen Wifi-verbinding mogelijk is, kunnen we ook een sensor plaatsen die via een apart data-netwerk verbinding maakt, maar dat wordt wel duurder.”

Info

“Wil je meedoen, of heb je nog vragen, contacteer ons dan via fijnstofinderand@gmail.com.  Vertel ons a.u.b. waar je woont, dan krijgen we een beter zicht op de spreiding van de meetpunten. Midden april organiseren we ‘knutselavonden’ om de sensors ineen te zetten en geven we de mensen instructies mee voor de plaatsing. Wie daarvoor een handje wil toesteken, is natuurlijk ook meer dan welkom.”


Nieuws melden Adverteren op Persinfo?