Vorig jaar waren er 32 ongevallen aan overwegen waarbij 11 dodelijke slachtoffers en 2 gewonden vielen. Dit is aanzienlijk minder dan in 2021 (46 ongevallen) en in lijn met de dalende tendens de laatste jaren, maar de tol is en blijft heel zwaar want in 2022 kwam bijna maandelijks iemand om het leven (in 2021 waren er 9 doden). Infrabel doet opnieuw een oproep aan alle weggebruikers om altijd de verkeersregels aan overwegen te respecteren en om jezelf eerst in veiligheid te brengen. Een mensenleven is zoveel meer waard dan een minuut tijdwinst.
Bijna maandelijks een dodelijk slachtoffer
Op de Meulesteedsesteenweg in Gent kwam op 9 februari rond 11u30 een jonge vrouw om het leven na een aanrijding met een trein. Volgens het parket van Oost-Vlaanderen stak de vrouw de overweg over toen de slagbomen al naar beneden waren. Dit is slechts een van de 11 dodelijke ongevallen vorig jaar en een van de 7 dodelijke ongevallen met een voetganger die het meeste risico lopen bij een aanrijding.
Ongevallen: het vaakst met een voertuig, slalommende jongeren en met buurtbewoners
Van de 32 ongevallen in 2022 gebeurden er 22 op de klassieke spoorlijnen (21 op reizigerslijnen en 1 op een goederenlijn) tegenover 33 in 2021. De laatste jaren zien we een daling van het aantal ongevallen aan overwegen in niet havengebied. In 2022 gebeurden 10 ongevallen op goederenlijnen in havengebied (9 in de Antwerpse haven, 1 in de haven van Zeebrugge) tegenover 13 in 2021.
Bij 24 ongevallen (75%) was een wegvoertuig (14 buiten havengebied, 10 in havengebied) betrokken waarbij 4 doden vielen. 8 ongevallen (25%) gebeurden met zwakke weggebruikers met 7 dodelijke slachtoffers (allen voetgangers). Bij de zwakke weggebruikers valt op dat het vooral jongeren waren die door de slagbomen slalomden.
Wat steeds opvalt bij analyse van de cijfers is dat ‘de ongevallen buiten havengebied’ voornamelijk (ongeveer 80%) gebeuren met buurtbewoners die in de omgeving van de overweg wonen en foutief denken dat hun niets kan overkomen.
Weggebruiker moet verkeersregels respecteren én voorzichtig zijn
Het niet respecteren van verkeersregels (en de signalisatie: rode lichten, slagbomen, bel) blijft de hoofdoorzaak (+/- 50%) van ongevallen aan overwegen en vormt een probleem in onze samenleving.
Maar bijna even belangrijk is onvoorzichtig gedrag (+/- 35%) van weggebruikers die de overweg nog proberen over te steken terwijl de verkeerssituatie dit niet meer toelaat of die fout afdraaien en zich vastrijden.
Ten slotte is er de impact van de weersomstandigheden (regen, mist of zon – ongeveer 15%) waardoor men de situatie aan de overweg niet goed inschat.
Controleacties en sensibilisering
Infrabel werkt samen met Spoorwegpolitie, lokale politie en Securail aan controleacties* rond bewustmaking van de verkeersregels aan overwegen (zoals de nationale actiedagen aan de vooravond van de krokus- en herfstvakantie) en ook in 2023 zullen er soortgelijke acties volgen.
*Overtredingen aan overwegen kunnen boetes opleveren van 320 tot 4.000 euro, een intrekking van het rijbewijs en een rijverbod voor een periode van 8 dagen tot 5 jaar. De overtreders moeten ook een schadevergoeding betalen voor de opgelopen schade en de minuten vertraging voor het treinverkeer.
Daarnaast zet Infrabel in op sensibilisering en heeft Infrabel hulpmiddelen ontwikkeld zodat leerkrachten in scholen zelfstandig hun leerlingen kunnen bewustmaken over de veiligheidsregels op het spoordomein. Educatieve programma’s en spellen werden ontworpen voor verschillende leeftijdsgroepen. Ze zijn gratis beschikbaar en kunnen worden gedownload:
Sinds 2005 zijn er 442 overwegen minder
In 2022 werden er 18 overwegen afgeschaft en/of vervangen en 2 overwegen in de Antwerpse haven werden buiten dienst gesteld. Het Belgisch spoornet is een van de drukste in Europa en telt vandaag (op 1/01/2023) 1.630 overwegen.
Sinds de oprichting van Infrabel in 2005 zijn er 442 overwegen minder op het Belgische spoornet. Waar mogelijk wil Infrabel overwegen vervangen door mobiliteitsalternatieven (brug, tunnel, parallelweg, fietspad) in nauw overleg met de lokale overheden. Infrabel voert ook vernieuwingswerken uit en verbetert de signalisatie en zichtbaarheid van overwegen in samenspraak met de wegbeheerder.
In 2022 heeft Infrabel ongeveer 43 miljoen euro geïnvesteerd (met tussenkomst van Europese subsidies) in de vervanging én vernieuwing van de overwegen. Samen met de Federale Overheidsdienst Mobiliteit en Vervoer werkt Infrabel stapsgewijs verder aan een nog hogere veiligheid van de overwegen.
2022: dagelijks 1u47 minuten aan vertragingen wat een stijging is
Behalve de menselijke drama’s veroorzaakten de incidenten aan overwegen ook storingen en vertragingen voor het treinverkeer. In 2022 waren er 349 incidenten (= ongevallen + voorvallen zoals een afgereden slagboom of bovenleiding + verkeersongevallen vlakbij een overweg) die samen voor een vertraging van 39.049 minuten hebben gezorgd of gemiddeld 1u47 vertraging per dag.
Dit is een stijging in vergelijking met 2021 toen er 311 incidenten waren (gemiddeld 1u18 per dag).