Op 15 mei is het de internationale dag van het gezin, een ideaal moment om stil te staan bij een van de meest recente instrumenten van het parket Halle-Vilvoorde om krachtdadig op te treden tegen intrafamiliaal geweld; het tijdelijk huisverbod. In het jaar 2020 behandelde ons parket maar liefst 1.926 dossiers van intrafamiliaal geweld. Voor 2021 staat de teller momenteel op 733 nieuwe dossiers.
Wat is het tijdelijk huisverbod?
In het najaar van 2020 heeft het parket van Halle-Vilvoorde een beleid uitgetekend om nog effectiever op te treden tegen huiselijk geweld. Er werd beslist om voortaan volop in te zetten op de mogelijkheid om een tijdelijk huisverbod op te leggen. Concreet zorgt de maatregel ervoor dat de persoon die het gevaar vormt onmiddellijk de verblijfplaats moet verlaten en dit voor een periode van 14 dagen. Het parket kan bijkomend een contactverbod opleggen. Zowel de uithuisgeplaatste als de gezinsleden worden tijdens deze periode begeleid door een medewerker van het justitiehuis om ook de onderliggende problemen aan te pakken zoals een alcoholverslaving.
Wat is het doel van het tijdelijk huisverbod?
Intrafamiliaal geweld is vaak een vicieuze cirkel die moeilijk te doorbreken is. Met het tijdelijk huisverbod is het de bedoeling om sneller en effectiever in te grijpen wanneer er zich een dergelijke acute crisissituatie voordoet. De afkoelperiode zal deze vicieuze cirkel trachten te doorbreken, escalatie proberen te vermijden en recidive hopen te voorkomen. De opgestarte hulpverlening zal inwerken op de kritieke oorzaken van het huiselijk geweld. Bovendien moet het slachtoffer niet ‘op de vlucht’ en zal het de agressieve persoon zelf zijn die (tijdelijk) de woning moet verlaten. Het slachtoffer krijgt dus de mogelijkheid om in zijn of haar vertrouwde omgeving te blijven.
In welke omstandigheden wordt de maatregel toegepast?
Het tijdelijk huisverbod kan worden gebruikt indien blijkt dat de aanwezigheid van een meerderjarige persoon een ernstig en onmiddellijk gevaar oplevert voor andere gezinsleden. Meer bepaald gaat het dan om een situatie waarbij er een fysieke of psychische dreiging is. Het is bijgevolg niet vereist dat er al sprake is van intrafamiliaal geweld. De maatregel kan dus ook preventief opgelegd worden indien politie en parket aanvoelen dat er veel spanningen zijn binnen een gezin. Op deze manier kan er ingegrepen worden voor de situatie escaleert en kan intrafamiliaal geweld soms worden vermeden. De maatregel geldt ook niet enkel en alleen voor partners, maar kan bij elke samenlevingsvorm worden toegepast. Denk bijvoorbeeld aan vrienden of broers en zussen die samenwonen.
Duurtijd van de maatregel?
Het parket kan het tijdelijk huisverbod voor maximaal 14 dagen opleggen. Na afloop van deze periode zal de familierechtbank oordelen of de maatregel al dan niet moet worden verlengd. Een verlenging kan voor maximaal drie maanden.
Positief effect op de gezinssituatie?
Het tijdelijk huisverbod heeft vaak een positieve impact op een gezin. Dit blijkt uit de volgende dossiers.
Een meerderjarige zoon met een drugsproblematiek werd tijdelijk uit het huis van zijn moeder gezet. Doordat hij de ouderlijke woning verliet, werd de situatie terug leefbaar voor zijn moeder en kreeg de zoon de nodige begeleiding voor zijn drugsprobleem. Nadien ging hij in een appartement van het OCMW wonen.
Ook was er een dossier waarbij een man kampte met een zwaar alcohol- en agressieprobleem. Met de hulp van het justitiehuis kon hij worden opgenomen in een ontwenningskliniek waar beginnende dementie werd vastgesteld. De beginnende dementie was hoogstwaarschijnlijk de oorzaak van zijn agressie. Na deze vaststelling begaf de man zich naar een woon- en zorgcentrum waar hij de gepaste zorgen krijgt.
In andere gevallen was het tijdelijk huisverbod de laatste stap om aan onderliggende problemen zoals een alcoholverslaving te werken of realiseerde het een definitieve breuk tussen partners omdat de situatie tussen beiden onhoudbaar was geworden.
Effectief een krachtdadig antwoord?
Het tijdelijk huisverbod is vaak een echte eye opener voor de gezinsleden. Het zorgt voor de nodige ‘pauze’ van de destructieve dynamiek binnen een huishouden. Deze periode is voor veel gezinnen het ideale moment om na te denken over de situatie en tot inzicht te komen. Omdat er ook begeleiding wordt gegeven, kan aan de onderliggende problematieken gewerkt worden en kan recidive zo veel mogelijk worden vermeden.
Mede door de vlotte samenwerking met de verschillende politiezones en het justitiehuis kan ons parket dus effectief krachtdadig optreden tegen intrafamiliaal geweld.