Een gloednieuw preventieplatform roept op om daadkrachtig te investeren in preventie. Als we in alle sectoren en op alle beleidsniveaus een performant preventief gezondheidsbeleid zouden voeren, dan zouden we jaarlijks tienduizenden vroegtijdige overlijdens kunnen voorkomen. De impact van de coronacrisis op onze maatschappij zou minder groot zijn mocht de gezondheidstoestand van de Belg beter zijn.
Als we gezondheidsbevordering en ziektepreventie stiefmoederlijk blijven behandelen, dan zal de economische en maatschappelijke schade niet te overzien zijn. De tijd dringt. Ons land hinkt achterop. Slechts 2,2% van de gezondheidszorguitgaven vloeit naar preventie. Wordt het geen tijd dat wij, als welvarend land, op zijn minst het Europees gemiddelde halen (3,1%) en idealiter de kroon spannen door dit budget op te trekken naar 5%?
Vlaamse Logo’s (Lokale Gezondheidsoverleggen) en toonaangevende experten richtten preventieplatform op.
Samen met een 15-tal sleutelfiguren trekken de Vlaamse Logo’s aan de alarmbel. Al jarenlang zetten zij zich in voor de psychische & fysieke gezondheid van de bevolking én strijden zij tegen de steile opmars van welvaartsziekten en kanker. COVID-19 stelt het belang van een gezonde leefomgeving en –stijl scherp. De roep van experten om meer te investeren in gezondheidsbevordering en ziektepreventie klinkt luider dan ooit.
“Door krachten te bundelen willen wij constructief bijdragen aan een sterk preventief gezondheidsbeleid in ons land”, zegt Sara Bertels (Vlaamse Logo’s). “Pleiten voor gezonde leefstijl als extra coronabasismaatregel, dit zowel bij de GEMS als bij alle overheden, vormt ons eerste wapenfeit. Een gezonde leefstijl zorgt immers voor een verbeterde afweer, wat de vatbaarheid voor infecties verkleint.”
“Verder roepen wij alle sectoren én alle overheden op om gezonde leefomgevingen te creëren die mensen minder blootstellen aan vervuilende stoffen én helpen om gezonde keuzes te maken, i.c. meer bewegen, niet roken, sneller grijpen naar gezonde voeding, … en vragen wij de overheden om versneld werk te maken van een Interfederaal Preventieakkoord met concrete & ambitieuze gezondheidsdoelstellingen”, vult Prof. Guy T’Sjoen (UZ Gent) aan. Last but not least doen we een warme oproep aan alle overheden om hun inspanningen voor gezonde binnen- en buitenlucht, gezonde woningen en afdoende ventilatie in gebouwen gevoelig op te drijven, dixit Dr. Wouter Arrazola de Oñate (VRGT).
Het belang van een gezonde leefstijl in de strijd tegen welvaartsziekten én COVID-19.
Depressies, zwaarlijvigheid, hypertensie, hart- en vaataandoeningen, diabetes type 2, chronische longziekten, … Een deel van de bevolking is erg kwetsbaar en dat wreekt zich in een pandemie: het heeft ons land duizenden vermijdbare doden gekost en ons zorgsysteem op zijn grondvesten doen daveren. “Als we niet dringend meer inzetten op preventie, dan dreigt de situatie voor zorgprofessionals onhoudbaar te worden en wordt ons zorgsysteem onbetaalbaar”, vervolgt Margot Cloet (Zorgnet-Icuro).
De noodzaak om te investeren in gezondheid is nog nooit zo groot geweest, mede door de dodelijke wisselwerking tussen welvaartsziekten en COVID-19, liet onze landgenoot Hans Kluge, Europees directeur van de WHO, onlangs optekenen.
De coronacrisis hakt stevig in op onze psychische & fysieke gezondheid.
Psychische problemen (angst, depressie, …) swingen de pan uit. Bijna 1 op de 2 Belgen geeft aan in gewicht toegenomen te zijn, 1 op de 3 beweegt minder dan voorheen. Zorgwekkend is dat vooral kinderen, jongvolwassenen en kwetsbare mensen getroffen worden. Een pak gezonde levensjaren dreigen verloren te geraken. Als klap op de vuurpijl vergroot de coronacrisis de gezondheidsongelijkheid. Maatschappelijk kwetsbare groepen krijgen het zwaar te verduren. Er vielen meer doden bij de armen dan bij de rijken door COVID-19. Voor mensen met een laag inkomen en beperkte gezondheidsvaardigheden, die in een ongezonde omgeving wonen en werken, is gezond leven extra moeilijk geworden. Maatregelen om de gezondheidsongelijkheid te verkleinen, dringen zich op, gaande van betaalbare prijzen voor gezonde voeding, gezonde publieke ruimte tot toegankelijke geestelijke gezondheidszorg en een kwalitatieve huisvesting.
En nu? Investeren in gezondheidsbevordering en ziektepreventie is de boodschap.
Experten voorspellen dat we in de toekomst nog met pandemieën geconfronteerd zullen worden. Een gezond leefmilieu en een psychisch & fysiek fittere bevolking maken ons weerbaarder tegen dergelijke bedreigingen, zullen de verdere opmars van welvaartsziekten een halt toeroepen en bijdragen tot een duurzame en economisch welvarende samenleving. Als Prof. dr. Geert Meyfroidt, voorzitter van de Belgische Vereniging Intensieve Geneeskunde, verklaart dat een goede preventie meer levens zal redden in absolute aantallen dan de afdelingen intensieve zorg, dan moeten we daar NU naar handelen.
Investeren in preventie loont. 1 euro investeren in preventie levert volgens sommige schattingen minstens 4 euro op. Interventies die bijdragen aan een gezondere omgeving zijn daarbij het meest doeltreffend, bv. meer groene ruimte, meer beweegfaciliteiten, fiscale maatregelen voor (on)gezonde voeding, striktere regelgeving voor marketing, …
Gezondheidsbevordering en ziektepreventie is niet alleen een zaak van het beleidsdomein gezondheid & welzijn maar ook van ruimtelijke ordening, mobiliteit, wonen, onderwijs, werk, sport, etc. Elke beleidsmaker heeft een sleutel in handen om de gezondheid van de Belg te bevorderen. Het preventieplatform staat alvast klaar om politici, die op lokaal, Vlaams, Brussels, Waals, federaal of Europees niveau opereren, bij te staan, en nodigt ook burger-, middenveld- en beroepsorganisaties uit om het platform te vervoegen.
Leden preventieplatform (*)
Dr. Wouter Arrazola de Oñate Medisch directeur VRGT vzw
Hella Van Laer Voedingswetenschapper en diëtiste
Prof. dr. Guy T’Sjoen Diensthoofd Endocrinologie en stofwisselingsziekten – UZ Gent
Prof. dr. Lieven Annemans Gewoon hoogleraar Gezondheids- en welzijnseconomie – UGent/VUB
Kurt Annendijck Beleidsmedewerker Dienst Kennis en Beleid Kom op tegen Kanker vzw
Margot Cloet Gedelegeerd bestuurder Zorgnet-Icuro vzw
Prof. dr. Hilde Bastiaens Hoofddocent Huisartsgeneeskunde UAntwerpen
Prof. dr. Benedicte Deforche Hoogleraar Gezondheidsbevordering UGent
Elke Geraerts CEO Better Minds at Work
Lieven Janssens Burgemeester Vorselaar
Michaël Sels Hoofddiëtist Universitair Ziekenhuis Antwerpen
Guy Tegenbos Columnist De Standaard
Ben Van Duppen Schepen district Borgerhout
Prof. dr. Guido Van Hal Hoogleraar Sociale epidemiologie – UAntwerpen
Jens Aerts Architect – stedenbouwkundige gezonde omgeving
In naam van de Vlaamse Logo’s vzw:
Sara Bertels Coördinator Logo Antwerpen vzw
Werner De Wael Coördinator Logo Zenneland vzw
Diederik Derijcke Gezondheidspromotor Logo Leieland vzw
Sophie Goetghebuer Coördinator Logo Dender vzw
Patricia Van Pelt Stafmedewerker Logo Antwerpen vzw
*Dit is de huidige samenstelling van het Preventieplatform.