Wonen in de stad is populair en ook veel Vlamingen verhuizen ieder jaar naar bijvoorbeeld Brussel. Maar het aantal Brusselaars dat de hoofdstad inruilt voor Vlaanderen blijft nog altijd duidelijk hoger. Toch is deze stadvlucht, die vooral veroorzaakt wordt door de zoektocht naar een groenere en gezondere leefomgeving, niet noodzakelijk slecht nieuws voor Brussel zoals vaak wordt gedacht: de instromers uit Vlaanderen zijn namelijk hoger geschoold dan wie de stad verlaat, zo blijkt uit het grootschalige Bruxodus-onderzoek uitgevoerd door VUB-onderzoekscentra Interface Demography, TOR en BRIO in opdracht van Innoviris.
Het onderzoek wil inzicht verschaffen in de migratiedynamieken kenmerkend voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Via kwalitatief onderzoek bij 300 instromers vanuit Vlaanderen en 650 vertrekkers uit Brussel gingen de onderzoekers onder meer na wie verhuist, naar waar en wat de motivaties zijn voor het al dan niet verhuizen van Brussel naar Vlaanderen en omgekeerd.
Brussel verlaten voor het groene Vlaanderen
Jaarlijks verhuizen zo’n 21.900 mensen van Brussel naar Vlaanderen. Bijna de helft van hen zijn geboren en getogen Brusselaars en bijna een derde is geboren in het buitenland. Daarnaast is zo’n een op tien van de Brusselse verhuizers groeide op in Vlaanderen. Het onderzoek wijst eveneens uit dat niet enkel de middenklasse Brussel verlaat, maar ook inwoners uit lagere sociale klasse door bijvoorbeeld de opwaardering van hun wijken en de hogere huurprijzen die daarmee gepaard gaan.
Belangrijke redenen voor een verhuis naar Vlaanderen is het gebrek aan groen (32%), veel geluidsoverlast (28%) en het gebrek een parkeerplaatsen (39%). Ook de hoge woonlasten (35%) en onveiligheid (34%) blijken doorslaggevend.
Brussel als ‘hub’ voor jonge starters en hoogopgeleiden uit Vlaanderen
Het Brudox-onderzoek toont verder aan dat de vele vertrekkers uit Brussel niet meteen leiden tot een braindrain. De 13.000 Vlamingen die zich vestigen Brussel zijn namelijk vaker hoogopgeleid en hebben zo een betere positie op de arbeidsmarkt: van de instromende Vlamingen bezit de helft een bachelor-of masterdiploma; onder de stadsverlaters is dat maar een kwart. Volgens het onderzoek mag men de migratie vanuit Vlaanderen niet verengen tot ‘Nederlandstaligen die geboren en getogen zijn in Vlaanderen en tijdelijk in Brussel gaan wonen’. Zo’n 75% van de verhuizers is wel degelijk geboren in Vlaanderen, slecht 15% komt oorspronkelijk uit Brussel en de rest, ongeveer evenredig verdeeld, uit Wallonië en het buitenland.
De doorslaggevende reden voor verhuis naar de hoofdstad is de betere bereikbaarheid van het werk (81%). Verder zijn het socio-culturele leven (76%) en de diversiteit van de stad belangrijke pluspunten die Brussel aantrekkelijk maken als woonplaats. Tot slot zegt 70% van de geboren en getogen Vlamingen die verhuisden zegt te zijn aan de stad. Desondanks ziet twee derde zich over 10 jaar niet meer in Brussel wonen. Dit is een vaak voorkomend patroon, zegt Rudi Janssens (VUB):
“Brussel fungeert vaak als een springplank voor nieuwkomers. Dit moet de stad ook aanhouden want het zijn deze nieuwkomers die het meeste economische waarde creëren. Om doorstroming te blijven garanderen moet deze economische dynamiek behouden worden.”