Na een intermezzo van twee jaar sloegen de gemeentelijke archiefdienst van Beersel en het Heemkundig Genootschap de handen terug in elkaar en boksten een tentoonstelling ineen voor Erfgoeddag, die dit jaar volledig in teken van onderwijs staat.
Zuster Maria, zuster Ursula, Pancratia en zoveel andere onderwijzeressen lieten een diepe indruk na. Via een leuke tentoonstelling ontdekken we welke rol vrouwelijke religieuzen sinds de negentiende eeuw speelden in de vrije scholen van Dworp, Beersel en Alsemberg. Zij organiseerden bewaarscholen voor de kleuters en gaven zelf les (aan de meisjes) in de lagere school. Met engelengeduld leerden ze generaties leerlingen rekenen, schrijven, lezen, maar ook tekenen, naaien, zingen,... Maar naast het aanleren van schoolse kennis trachtte men ook waarden als plichtsbesef, vaderlandsliefde en eerbied voor de nationale instellingen bij te brengen. Ook de ‘zedelijke opvoeding’ werd niet vergeten: godsdienstigheid, goede manieren, ijver, stiptheid, hygiëne enz. werden erin gehamerd.
De Belgische grondwet garandeerde vrijheid van onderwijs. Reeds in 1833 vroeg de Alsembergse pastoor Van Hooylant enkele Nijvelse zusters van de Congrégation des Soeurs des Sacrés-Coeurs de Jésus et de Marie om in de kapelaanshuizen een lagere school en kostschool in te richten. In 1843 stond de kerkfabriek een perceel grond af om een pensionaat te bouwen. Er werden twee vleugels bijgebouwd aan de kapelaanshuizen. In 1880 werd het klooster en de kostschool overgenomen door Duitse zusters die hun vaderland moesten verlaten als gevolg van de Kulturkampf. In 1922 werd het klooster ingepalmd door de Franse nonnetjes van de Servantes du Coeur de Jésus, een Franse kloosterorde die eveneens verdreven was. Ze sloten zich aan bij het Werk van de Berg Thabor. Dit werk coördineerde de opvang van verlaten en door de kinderrechter geplaatste kinderen. De laatste zusters verlieten Alsemberg in 1995.
In Beersel richten de Zusters van OLV der Zeven Weeën uit Rode in 1879 -in volle schoolstrijd- een bijhuis op om onderwijs te geven aan de Beerselse kinderen. Tot 1986 -toen de school uit haar voegen barstte- waren zij een vertrouwd beeld in de Beerselse gemeenschap.
In Dworp was het vrij onderwijs in handen van de Zusters der Christelijke Scholen uit Vorselaar. In 1886 stichten 3 zusters 2 klassen voor de bewaarschool en 1 klas voor de lagere school. Geleidelijk aan werd er bijgebouwd. Op het hoogtepunt verbleven er 18 zusters om alles te beredderen. Begin jaren 1970 verlieten de laatste zusters Dworp. Zuster Oliva, de laatste moeder-overste, is inmiddels 90 jaar en nog steeds bijzonder bij de pinken. Zij verblijft samen met twee andere zusters uit het Dworpse klooster in rusthuis Marienhof in Westmalle en bezorgde kostbare informatie aan de organisatoren.
Praktisch
Refter Sint-Victor Dworp - Kerkstraat 3 - 1653 Dworp
Ingang via poort parking Sportschuur
Zondag 24 april 2022 10u-17u
Organisatie: Heemkundig Genootschap ‘van Witthem’ i.s.m. gemeentelijke archiefdienst