Een prachtige hoogstamboomgaard, bakken vol fruit die leiden tot flessen gevuld met vruchtensap, fruitwijn en cider. In Tollembeek ontvangt Frank Borms ons op een zonovergoten dag breed glimlachend op zijn oprit. Vandaar worden we meegetroond naar achter waar we de koelte van de fruitbomen opzoeken. Een gesprekje met een man die gepassioneerd is door de natuur.
Frank studeerde landbouw en onderwijskunde, startte met zijn partner een bioboerderij waar naast de geiten het kleinfruit een belangrijke plaats kreeg, kent de kneepjes van het knotten en snoeien én weet wat te doen met hout als grondstof. Als hij niet aan het lezen, studeren of werken is, vind je hem in zijn boomgaard of zijn houtatelier.
Je woont hier prachtig. Hoe ben je hier terechtgekomen?
We runden vroeger op een bioboerderij, maar deze job was toen economisch nog niet haalbaar. De boerderij moest verkocht worden, dus ging ik op zoek naar een andere woongelegenheid. Het woonhuis hier leek niet meteen aantrekkelijk, maar er lag een restant van een oude boomaard bij en die sprak ons enorm aan. We besloten het geheel te kopen en ondertussen wonen we hier al ruim twintig jaar.
En je bouwde de boomgaard verder uit…
Eerst hebben we de geboortebomen van de kinderen - twee prachtige lindebomen - verplant, toen volgde een ‘notelaar van pépé’ en vanaf dan kwamen er appelaars, perelaars en pruimelaars bij. Mede met de toenmalige steun van de gemeente Galmaarden - spijtig genoeg gebeurt dit niet meer - werden er op een doordachte wijze oude rassen aangeplant. Hierdoor hebben we bijna het hele jaar rond appels. Wat er zo allemaal staat? We openen met de meikers en vervolgen met de witte krakers. Dan is het even wachten op de oogstappel, Transparente Blanche en daarna de Jaques Le Bel. Ondertussen zijn ook de eerste peren rijp en gaat het stilletjes aan naar de oogst van de bewaarsoorten. O ja, natuurlijk staan hier ook Schaarbeekse krieken en Queen Victotia, Ijzerappel, Berglander – ook Schapekop genoemd -, de zomer- en winterkeizerin, Cox, Comtesse de Paris, Saint Remy, Beurré de Mérode en de nodige Rennetten.
Een boomgaard vergt wel wat onderhoud. Valt dit mee?
Voor mij is dit puur genieten. Vooral de snoei- en oogstperiode zijn arbeidsintensief. En dit jaar had ik ook heel wat last van de appelspinselmot, wat wel wat extra tijd nam. En dan is er natuurlijk de verwerking van de vruchten. De meeste grote appels worden gebruikt als eetappels. De kleinere gaan naar de pers voor appelsap of om er wijn of cider van te maken. Ik leerde de kneepjes van het vak al in mijn jeugd, want rond mijn 16e maakt ik mijn eerste wijn.
Bedankt dat ik mag meegenieten van je cider. Heerlijk! Hoe maak je dit?
Het is iets moeilijker en arbeidsintensiever dan wijn omdat cider niet mag uitgisten in het vat. Dit vraagt dus wel extra controle, vermits het nagisten op fles gebeurt. En ieder jaar heb ik een andere cider omdat je nooit dezelfde mengeling van appels hebt en de smaak en het suikergehalte anders is. En ik experimenteer ook wel graag. Aan de cider die je nu proeft, die trouwens mooi helder van kleur is, werd bij het bottelen een beetje te zoete wijn van Schaarbeekse krieken toegevoegd; een geslaagd experiment!
Ook de scholen tonen interesse voor je boomgaard. Heb je een project met hen?
Mijn kleinkinderen krijgen wel eens fruit van mij mee naar school. Onlangs werden de kersen goed onthaald(lacht). Vanuit de school kwam de vraag of ze eens met enkele klassen mogen langskomen. Uiteraard mag dat! Ik vind het trouwens belangrijk dat iedereen, en dat begint al van jongs af aan, weet waar het voedsel vandaan komt. Wanneer mensen zich niet bewust zijn van de herkomst, kan je ook geen verandering bewerkstelligen. Ik probeer mijn kleinkinderen echt te betrekken bij de boomgaard. Zo leer ik hen bijvoorbeeld hoe ze het best op een ladder klimmen en fruit plukken. Daarbij ga ik niet overbeschermend te werk, maar geef hen steun en vertrouwen opdat ze kunnen groeien.
Boomgaardenparels in Gooik
De afgelopen twee jaar werkte Regionaal Landschap Pajottenland & Zennevallei in samenwerking met de gemeente en VLM en met financiële steun van provincie Vlaams-Brabant, aan het biodiversiteitsproject ‘Boomgaardenparels Gooik’. Dit zijn de belangrijkste resultaten:
• Aanleg en herstel van 10 hoogstamboomgaarden in Gooik
• Plukcursus voor vrijwilligers van Plukteam Pajot & Zenne
• Uitbreiding van website www.goedgeplukt.be naar regio Pajottenland & Zennevallei
• Ontwikkeling van boomgaardenspel en educatief pakket voor Paddenbroek
• Ondersteuning en promotie van de mobiele fruitpers
• Natuurweek met de dorpsschool van Kester
• 200 zakjes bloemenzaad bedeeld via scholen
• 2000 m² bloemenakker ingezaaid bij fruittelers
• Wandelkaart langs boomgaarden in Gooik
Het Regionaal Landschap blijft de komende jaren heel actief rond hoogstamboomgaarden in de hele regio Pajottenland & Zennevallei van aanplant tot sap. Interesse voor advies en aanleg? Neem dan contact op met Anneleen Vanderputten via anneleen@pajot-zenne.be of 0485 689 863
Handleiding: zo pluk je hoogstamfruit
Het was de afgelopen maanden een drukte van jewelste in de boomgaarden. Om de pluk vruchtvol en veilig te laten verlopen, hebben de regionale landschappen een handleiding uitgewerkt. Je vindt die op www.pajot-zenne.be. Nuttig om eens door te nemen vooraleer je volgend jaar start met de pluk. Hou de website ook in de gaten, want er worden ook plukcursussen georganiseerd.
Maak appelflappen met stoofappeltjes
Dit heb je nodig:
• Bladerdeeg
• 2 appels, geschild en in blokjes
• 2 lepels rozijnen
• 2 lepels gehakte walnoten
• 2 eetlepels bruine suiker
• Enkele snuifjes kaneel
• 1 ei, losgeklopt
Zo maak je het:
• Verwarm de oven op 200 graden
• Bekleed een bakplaat met bakpapier
• Meng alle ingrediënten (uitgezonderd het ei)
• Snij de bladerdeeg in vierkantjes van 15 tot 20 centimeter
• Schep op elk plakje bladerdeeg een hoopje van de appelvulling
• Maak er pakketjes van door de zijkantjes mooi dicht te vouwen
• Wrijf de bovenkant van de pakketjes in met wat ei
• Zet de appelflappen 15 tot 20 minuten in de oven tot ze mooi goudbruin zijn
Smakelijk!
Dit artikel staat in het najaarnummer van het PenZine, het gratis Pajot-Zenne magazine. Vind je het magazine niet bij je vertrouwde bakker, slager, apotheek, warenhuis? Lees het dan hier online: https://issuu.com/rlzzz/docs/penzine_najaar_2020