Voor onze weekendreeks rond toerisme, recreatie, vrije tijd en streekidentiteit in het Pajottenland, de Zennevallei en de Denderstreek trekken we vandaag naar Affligem. De beste plek om in Affligem een gesprek te houden over toerisme en recreatie in de gemeente is uiteraard de abdij. We sluiten aan op het einde van een sfeervolle vergadering van de Gidsen Affligem, of beter gezegd een infomoment rond bier proeven. Daar treffen we schepen voor toerisme Greet Van Holsbeeck en de voorzitter van Gidsen Affligem Mieke Verhaege.
Affligem doet ons wat denken aan het dorpje Ouren. Ouren ligt op het drielandenpunt van België met Luxemburg en Duitsland. Affligem ligt in het Pajottenland en grenst aan de Brabantse Kouters en de Denderstreek. Affligem maakt deel uit van het Regionaal Landschap Pajottenland & Zennevallei en van de Erfgoedcel Pajottenland Zennevallei, nu Zender. Affligem kijkt voor landschap en erfgoed telkens naar het zuiden. Voor toerisme keerde Affligem zich een aantal jaar terug naar het noorden. De gemeente stapte over naar de Brabantse Kouters. Maar wat rest er van toerismewerking in de Brabantse Kouters?
Dag Greet en Mieke, balanceert Affligem een beetje tussen het Pajottenland en de Brabantse Kouters voor de toeristische werking?
Mieke Verhaege: “Och, weet je, nu moeten we meer dan 15 jaar terug in de tijd. Affligem ligt in de uithoek van het Pajottenland en voor de werking van Toerisme Pajottenland en Zennevallei was Affligem toen blijkbaar te ver. We kregen weinig aandacht vanuit Halle, waar de dagelijkse werking zich situeerde. Onze gidsenwerking draaide al goed en we zijn uit Toerisme Pajottenland en Zennevallei gestapt. Twee jaar zijn we ‘dakloos’ geweest. Tot we eind 2008 door Toerisme Vlaams-Brabant voor voldongen feiten werden geplaatst en onderdak moesten kiezen. Meer dan 10 jaar geleden zijn we dan bij de Brabantse Kouters terecht gekomen. Intussen is die streekwerking volledig verwaterd.”
Hoe werken jullie dan voor het toerisme vanuit Affligem, en in feite een gemeente tussen drie gebieden?
Mieke: “Gelukkig is men enkele jaren geleden overgestapt op een meer thematische werking. Voor ons was dat een mooie kans om in het hopverhaal mee te stappen, samen met Asse en Aalst. Aansluitend kwam er het project Erembald-Kravaalbos, met dezelfde gemeenten en Opwijk erbij. Dit helpt zeker om onze eigenheid mee in het streekverhaal te leggen, want de streekomschrijving Groene Gordel geeft geen gevoel. Persoonlijk ken ik in Affligem niemand die zich door Groene Gordel aangesproken voelt. Heeft het dan nut om dat te vermelden?”
Mieke Verhaege:
“De gidsenwerking is ontstaan vanuit de Heemkring Belledaal. Sinds 2006 zijn we een autonome vereniging waarvan ikzelf voorzitter werd. We zijn momenteel met 15 gidsen, allemaal vrijwilligers.”
Je spreekt over eigenheid. Hoe zou je streekidentiteit voor Affligem omschrijven?
Mieke: ”Dan gaat het in eerste instantie over de abdij met haar rijke geschiedenis, met de tuin van de abdij en de kerk, maar ook over de steengroeven. In ons landschap en in onze dorpen zit nog zoveel geschiedenis en eigenheid, en dat trachten we ook naar voor te brengen in onze wandelingen.”
Heeft Affligem toch niet een link naar het Pajottenland? Er zijn wel verenigingen of activiteiten waar de naam Pajottenland in is verwerkt.
Greet Van Holsbeeck: “De Open Scouts Pajotten van Hekelgem organiseren nog steeds de Pajottenfeesten. Onze schepen Leo De Ryck, overleden in 2018, lag aan de basis van Wandelclub De Pajotten. En ook de benaming ‘de voortuin van het Pajottenland’ wordt in Affligem gebruikt.”
Eigenlijk werken jullie vooral als Gidsen Affligem?
Mieke: “Dat klopt. De gidsenwerking is ontstaan vanuit de Heemkring Belledaal. De Heemkring is in 1984 opgericht onder impuls van schepen Leo De Ryck. Leo had graag een gidsenwerking en heeft een cursus georganiseerd. Aansluitend op die lessenreeks is de nieuwe vereniging Gidsen Affligem geboren. Sinds 2006 zijn we een autonome vereniging waarvan ikzelf voorzitter werd. We zijn momenteel met 15 gidsen, allemaal vrijwilligers.”
De gidsenwerking draait blijkbaar op volle toeren en is de gangmaker van het toerisme in Affligem.
Greet: “De 15 gidsen, waar Mieke over spreekt, dat is een mooie groep. Er zit ook veel dynamiek in de werking. We zien vanuit de gemeente dat de leden mekaar versterken. Zo was er onze bierproeverij met veel nuttige informatie. Dit is nu een nieuw onderdeel dat groepen kunnen boeken bij hun dagpakket als ze Affligem bezoeken.”
Jullie ontvangen ons hier in het erfgoedkader van de abdij van Affligem. Is dit nog een link die aantoont dat Gidsen Affligem voortspruit uit de Heemkring Belledaal?
Mieke: “De abdij is toeristisch bekeken de meest interessante plek van Affligem, en dat heeft te maken met de geschiedenis. Dus die link is er zeker. We hebben hier een nieuw ontvangstpunt met de naam ‘Hoponthaalpoort’. Elke zondag kan je hier terecht voor een bezoek van 14 tot 17 uur. Er is altijd een gids aanwezig om je meer te vertellen over hetgeen er is tentoon gesteld en over wat je kan doen in Affligem. De abdij is momenteel niet meer te bezoeken, maar in de exporuimte loopt een film. En recent is ook de brasserie weer geopend. Vanaf de abdij vertrekken ook een aantal van onze wandelingen. Onze groepsuitstappen vertrekken eveneens vanuit deze locatie.”
Lees verder onder de foto.
Schepen voor toerisme Greet Van Holsbeeck (l) en voorzitter van Gidsen Affligem Mieke Verhaege (r).
Welke inzet komt er vanuit de gemeente om het toerisme te promoten? En hoe worden de streekgidsen ondersteund?
Greet: “Onze gidsen krijgen een vrijwilligersvergoeding. En jaarlijks krijgt de gidsenwerking en de toerismewerking een subsidie via de cultuurraad. Die subsidie wordt mee bepaald door het jaarprogramma dat de gidsen uitwerken. De gidsen hebben een aparte website www.toerismeaffligem.be waar je alle activiteiten kan vinden. Alle informatie vinden de Affligemnaren ook terug in de tweemaandelijkse brochure ‘Gespot’.”
We hebben corona gehad. Welke bezoekersgroepen kregen jullie tot 2019 op bezoek voor een daguitstap in Affligem?
Greet: “De gidsen begeleiden groepen vanaf tien personen. Dat zijn allerhande verenigingen zoals Neos, Ziekenzorg, Okra en andere senioren en noem maar op. Ook buurten uit Affligem, familiereünies, toevallige vriendenkringen, bedrijven op teambuilding kregen we over de vloer, te veel om op te noemen.”
Welke groepsbezoeken worden het meest geboekt?
Mieke: “Affligem is bij uitstek een wandelgemeente en momenteel zijn er 52 wandelingen uitgestippeld, voor elke week eentje, als je wil. (lacht) Wandelingen worden dus veel aangevraagd, bijvoorbeeld in combinatie met een abdijbezoek en bierdegustatie van Affligembier en Affligemkaas. Vermits het abdijbezoek niet meer mogelijk is, hebben we de ‘abdijbeleving’ uitgewerkt, met een film over de abdij en een kort bezoek aan de kerk en de omgeving. Een bierdegustatie is intussen weer mogelijk en met de opening van de ‘Hoponthaalpoort’ is ook een aanvraag voor de ‘hopbeleving’ mogelijk. Nu we echt kunnen heropstarten, hopen we op dit elan verder te kunnen gaan.”
Zoals je zegt: 52 wandelingen. Jullie hebben met de Streekgidsen Affligem al heel wat werk verzet. Welke tochten kennen het meeste succes en om welke reden? Of welk thema kiezen wandelaars het meest?
Mieke: “De 52 wandelingen zijn net af, een meesterwerk als eerbetoon aan schepen Leo De Ryck. Hij had de wandelingen in een kladversie uitgewerkt en de gidsen hebben dit nu in een modern kleedje gestoken. De korte Kluiswandeling raden wij alleszins aan als wij de gidsbeurt verzorgen, omdat ze passeert langs de abdij met haar rijke geschiedenis, het hopveld Affligem, de Kluiskapel en de gewezen abdij Maria Mediatrix met haar wijngaard. Ook het Roofridderspad kent een groot succes, een echte natuurwandeling!”
Greet Van Holsbeeck:
“Onze gidsen werken nauw samen met de gemeente Affligem en organiseren mee de hopdag in september, de hopkeestenwandeling in maart, erfgoeddag en zomeravondwandelingen. Ook de scholen kunnen beroep doen op een gids.”
De gidsenwerking is breder dan het ontvangen van groepen heb ik gemerkt.
Greet: “Ja, onze gidsen werken nauw samen met de gemeente Affligem en organiseren mee de hopdag in september, de hopkeestenwandeling in maart, de erfgoeddag en zomeravondwandelingen. Misschien mag ik een oproep doen naar de Affligemnaren om er zeker meer naartoe te komen. Ook de scholen kunnen beroep doen op een gids voor een natuurwandeling met de leerlingen in een bos. Of een andere wandeling die kan te maken hebben met Wereldoorlog I of met een ander onderwerp.”
Deelgemeente Teralfene ligt aan de Dender. Kan het fietstoerisme langs het water voor Affligem een economische meerwaarde bieden?
Greet: “Momenteel is dit niet aan de orde! Als er nog een initiatief komt om een brochure te maken met de activiteiten langs de Dendergemeenten, zal ons hopfeest aan de abdij terug worden vermeld. Enkele jaren geleden was er het project Beleefbaar Denderland, dat zelfs Wallonië met Vlaanderen verbond. Ook dat is gestopt.”
Heeft het wandelnetwerk Brabantse Kouters voor jullie in Affligem een meerwaarde? De helft van de gemeente is er niet in opgenomen.
Mieke: “Het knooppuntennetwerk ligt op Affligem ten noorden van de E40. De themaroutes Roselethwandeling, Mertenswandeling en de Kluiswandeling in Hekelgem en Essene kunnen nu alleen nog gestapt worden via de knooppunten. De thematochten Haighwandeling en Belledaalwandeling in Teralfene kunnen nog gevolgd worden met de vijfhoekige wit-rode bordjes van Toerisme Vlaams-Brabant., Het Roofridderspad met start aan de abdij in Affligem is nog bewegwijzerd met bordjes van het Regionaal Landschap.”
Greet: “Op de website van Toerisme Vlaams-Brabant wordt er naar Affligem verwezen. Alle beetjes helpen. De fietsroutes door Affligem zijn opgenomen in het fietsknooppuntennetwerk en vind je ook via Toerisme Vlaams-Brabant of via Toerisme Affligem.”
Heeft Affligem behalve het bier en de kaas met de abdijnaam nog streekproducten en streekproducenten?
Mieke: Zoals in alle creatieve gemeenten in het Pajottenland heeft de hop er in Affligem voor gezorgd dat toch enkele inwoners een aantal streekbieren hebben ontwikkeld. Door de projecten rond hop zijn er ook hopkeesten die naar enkele restaurants gaan.”
Lees verder onder de foto.
Wat is jullie favoriete plekje in onze regio? Waarom ga je daar naartoe?
Greet: “Eigenlijk blijf ik nog het meeste in eigen streek. En bezoek ik regelmatig Gasthof De Brouwerij hier aan de abdij. Lokale mensen steunen.”
Mieke: “Ik verkies de abdijomgeving als lievelingsplek. De rust die een abdij uitstraalt, en de rijke geschiedenis die haar omgeving en haar gebouwen of resten ervan prijs geeft.”
Welke streekdrank staat er in je koelkast of heb je in huis? En een product om te eten of een dessertje?
Mieke: “Als gids heb ik bier leren drinken, in het bijzonder Affligem Blond. Thuis drink ik nooit bier maar onder de gidsen, voor de gezelligheid heb ik het leren appreciëren.”
Greet: “Affligem Blond. Is mijn lievelingsdrank uit de streek en ligt dan thuis ook in de koelkast, eigenlijk drink ik het nog liever van ‘t vat.”
Wat willen jullie dit jaar zeker eens doen of beleven in de streek? Of staat er al iets speciaal aangestipt in jullie agenda?
Greet: “Momenteel staat er nog niets speciaal op de planning of in de agenda. Toch wel weer even wennen aan de opstart van alle activiteiten in onze gemeente. En dan zien we wel. 2022 is nog lang.” (lacht)
Mieke: “Tijdens vergaderingen op verschillende toeristische locaties in het Pajottenland heb ik de streek beter leren kennen. Wij zijn inderdaad de voortuin van het Pajottenland, een prachtige authentieke streek met zijn kastelen, heuvelachtige boerenlandschappen en zijn lekkere geuze. Die lust ik dan wel op een zomerse warme dag. Een streek die uitnodigt verder ontdekt te worden.”