De verjaardag van het overlijden van Bruegel in 2019 is voor onze streek een unieke gelegenheid om ons authentiek gebleven landschap te koppelen aan het magistrale werk van deze Vlaamse Meester en er een blijvend respect voor de toekomst uit te puren. Een dergelijke kans krijgen we als regio niet meer. De Vlaamse overheid zal een heel sterk Bruegeljaar op het getouw zetten en vele middelen investeren om Bruegels schilderwerk volop in de kijker te zetten. Het Pajottenland laat dat Bruegeljaar niet los en wil alle mogelijke middelen verzamelen om er een sterk streekverhaal van te maken.
Geen zonevreemde Bruegel
“Uiteraard is de kunstenaar beroemd in de hele wereld en mogen we in de situering niet te beperkt regionalistisch denken. Brussel en de Vlaamse Rand zijn echter de inspiratiebiotopen die je moet gezien en beleefd hebben om te begrijpen hoe de artiest een kosmische dimensie kon geven aan de facetten van het platteland. De keuze voor Bokrijk is dus wel begrijpelijk vanuit het standpunt van een internationale jury maar niet vanuit mensen die voeling hebben met het terrein en de dagelijkse beleefwereld van mensen”, meent Michel Doomst, voorzitter van Pajottenland+.
We zien het niet zo gauw gebeuren dat geuze wordt aanbevolen in de Ardennen, dat men jacht op everzwijnen organiseert aan de kust of vissersclubs aanmoedigt om hun zetel in het centrum van Brussel te vestigen. Heel spijtig dat beoordelaars van projecten zo ver van de leefwereld staan voor een topkunstenaar die er dagelijks met de voeten en het penseel midden in stond.
Beleving kan enkel in de brede rand
“Kijk maar eens in het sneeuwlandschap dezer dagen vanop de Ninoofsesteenweg in de Kesterheidebocht richting Breedveld en Neigembos. De jagers in de sneeuw van Breugel lijken zo uit de horizonglooiingen te stappen. Wandel rond het kerkje van Pede en je ogen gaan open voor een schilderij met blinden. Luister naar Herman De Wit en je kan de tonen van de liedjes op een boerenbruiloft horen. Kijk vanop de Kesterheide naar Brussel en je kijkt op het geboortehuis van de Meester….
Kijk naar de schilderijen van Bruegel en je vindt een perfect kompas in een beleeftocht doorheen het afwisselend golvend landschap van het Pajottenland. Bier moet je geproefd hebben, boerenkost moet je gesmaakt hebben. De schilderijen van Bruegel moet je meegemaakt hebben. Nergens ben je zo dicht in het gezelschap van de Meester zelf”, mijmert Doomst.
Ankerpunten in een beleeftocht
Samen met een aantal gemeenten in het brede Pajottenland wordt voor 2019 een beleeftocht voorbereid. Het landschap, het eten, de drank, de volksmuziek, de volksspelen…worden niet in een kunstmatige ruimte bij mekaar geharkt. Ze zijn geënt op de ware beleefomgeving van de kunstenaar zelf, bijna een half millennium geleden. Een landschap waar dorpen, buitengebied en tradities bovendien wonderwel zijn bewaard in hun vaak originele vorm.
Het Kasteel van Gaasbeek pakt in 2019 uit met ‘Feast of fools’, een bruegelexpositie met internationale uitstraling. “Wij willen via een intergemeentelijk project, gelinkt aan de beleving op en rond het Kasteel, een belevingsroute creëren, langs het kerkje van Pede, de Kesterheide en een aantal andere schilderwaardige plekken. We gaan de bezoekers naar het diepe Pajottenland brengen. Wij rekenen op de beleidsmakers om die ambitie mee waar te maken want ‘door-bruegelen’ zullen we alleszins”, zegt Doomst.
De vier streekorganisaties en de betrokken gemeenten zullen dat in een aantal projecten samen doen. De naam Pajottenland is gelukkig, na een synoniem voor achtergesteldheid, een symbool van een plattelandswereld voor de toekomst geworden. “We willen dat houden. Bruegel zal daarbij de figuur zijn waar we mee samen na 2019 de identiteit eeuwig willen verankeren.”
Groeikansen voor de plattelandseconomie
Waar Bruegel eigenlijk in een minder gunstige periode leefde, worden zijn werken sedert een kleine eeuw anders ingeschat. Een aantal van zijn schilderijen werden bijvoorbeeld door Vlaamse schrijvers in een positief daglicht geplaatst. Zo kreeg de Boerenbruiloft het cachet van een goedgevulde tafel met eten en drank. De karige schotels die toen de zaal werden binnengebracht, vervangen we nu in het Pajottenland en de Zennevallei door een brede waaier aan lekker eten en drank, producten uit eigen regio. Uiteraard worden de producten en de producenten niet vergeten als we Bruegel in de kijker plaatsen. Onze Pajotse producenten-ambassadeurs verdienen hun eigen feestmoment. Ze houden opendeur als ‘eerste zondagsambassadeu’.
Fietsnetwerk, Bruegel, streekidentiteit, producten
Fietsen behoort, net als erfgoed, tafelen, kunst en cultuur, tot de vijf grootste troeven volgens Toerisme Vlaanderen. een extra reden om het fietsnetwerk te gebruiken om dit project te realiseren. die vijf troeven hebben we te bieden in Pajottenland en Zennevallei zijn verbonden met Bruegel.
'Bruegelen' is een werkwoord uit de 21ste eeuw dat 500 jaar streekauthenticiteit in een hedendaags kleedje steekt. Pieter Bruegel de oude stierf in 1569. zijn werken tonen landschappen en volkse taferelen 'uit het leven gegrepen' uit zijn levensperiode. zijn Pajotse landschappen, met landbouw (bv. de oogst) zie je in 2017 nog in het Pajottenland.
Het eten en de drank zijn hier uiteraard geëvolueerd, maar nog grotendeels authentiek en ambachtelijk. Daarom worden landbouw, landschap, gastronomie en volkse aard naar de 21ste eeuw vertaald via het werkwoord Bruegelen.
Er komen evenementen-belevingsdagen. Het nog uit te werken 'Bruegels fietsfeest' gaat dieper in op de streekidentiteit en het streekgevoel. Het wordt een volksfeest waarbij de hele regio wordt betrokken.