Het nieuwe burgerplatform Terra Futura lanceert op sociale media en haar webstek een Open Brief gericht aan de beleidsmakers. De auteurs pleiten voor een betere aanpak van de coronapandemie en voor een faire en warme samenleving, gestoeld op verschillende principes, zoals het vrijwaren van ieders rechten, het bieden van alle kansen tot ontplooiing, technologie ten dienste van de mens (en niet omgekeerd), meer preventieve gezondheidszorg en een onderwijs dat gericht is op samenwerking en het optimaal ontwikkelen van alle talenten. Veel mensen ondertekenden de brief al voor de officiële lancering. Onder hen bevinden zich talrijke ondernemers, zorgverleners, wetenschappers, bekende Vlamingen en mensen uit de cultuursector.
Een onafhankelijk platform
Terra Futura ontstond vanuit verschillende organisaties die elk op hun manier de voorbije jaren ijverden voor een evenwichtige aanpak van de crisis met een brede kijk op alle aspecten van gezondheid: fysieke, psychische en sociale. Dit nieuwe burgerplatform is apolitiek en verenigt een brede waaier van groeperingen en mensen met verschillende achtergronden en uit alle lagen van de bevolking. Terra Futura staat voor verbinding en een democratische samenleving die meer door de mensen zelf aangestuurd kan worden.
Betere aanpak van nieuwe golven
De tekst komt eerst nog terug op de aanpak van de coronapandemie en hoe het beter kan. De auteurs pleiten onder andere voor het open houden van alle activiteiten in de samenleving, het tot een minimum beperken van het dragen van maskers, en het bedachtzaam omgaan met de vaccins volgens het principe van de afweging van risico’s en baten en op basis van volledige informatie. Er is ook een opvallende vraag om artsen een veel meer actieve rol te geven in het voorkomen en onmiddellijk behandelen van coronabesmettingen om ziekenhuisopnames te voorkomen.
Een warme en faire samenleving
Het hoofdaccent van de brief ligt op het schetsen van de kenmerken van de samenleving van de toekomst. Onder andere het vrijwaren van basisrechten, het geven van alle kansen tot ontplooiing, een betere verdeling van de rijkdom, een samenleving waarin men de mensen niet tegen elkaar opzet en waarin technologie niet de overhand neemt op de menselijke contacten, komen aan bod. Ook een verschuiving naar meer preventieve gezondheidszorg krijgt aandacht. De tekst eindigt met de vraag naar een onderwijs dat er meer voor zorgt dat onze kinderen hun talenten kunnen ontwikkelen en opgroeien tot mensen die erop gericht zijn samen te werken, en elkaar met waardigheid te behandelen.
Enkele bekende namen zegden hun steun al toe: Stef Bos (artiest), Eva Daeleman (presentatrice), Steven Laureys (professor neurologie), Slongs (zangeres), Rik Torfs (professor kerkelijk recht en ere-rector KUL), Wouter Torfs (voorzitter CAW Vlaanderen), Peter Van Den Begin (acteur), Peter Verlinden (journalist, auteur, docent), en nog veel anderen.
De Open Brief is het eerste initiatief van Terra Futura. Binnenkort volgen nog andere acties.
Open brief
“Geachte beleidsmakers,
Onze samenleving heeft de voorbije jaren sterk geleden onder de coronacrisis. Veel mensen werden hard getroffen zowel door het nieuwe coronavirus SARS-CoV-2 als door de maatregelen die werden genomen om het virus te bestrijden.
Het begin van de pandemie vereiste een snel ingrijpen in een situatie gekenmerkt door grote onzekerheid. Na die eerste periode werd het snel duidelijk dat een enge focus op het virus, zonder voldoende rekening te houden met álle vormen van gezondheid – de fysieke, psychische en sociale gezondheid –, niet de juiste aanpak is.
Om wijze besluiten te kunnen nemen in de toekomst, is het dan ook belangrijk dat we met een heldere en genuanceerde blik naar het verleden kijken. In dat licht werd recent ook de vraag gesteld naar een grondige en onafhankelijke evaluatie van alle facetten van het gevoerde beleid en de effecten daarvan op onze samenleving.
Intussen blijkt alvast dat lockdowns heel wat schadelijke gevolgen hebben voor grote delen van de samenleving. Bovendien doet steeds meer onderzoek vragen rijzen bij de doeltreffendheid van die lockdowns én bij het onbedachtzaam toepassen van andere maatregelen zoals mondmaskers. Ook het creëren van een angstklimaat door dagelijks cijfers te rapporteren op basis van de weinig correcte toepassing van PCR-methode is zeer bedenkelijk.
De gevolgen zijn immens:
- veel mensen kwamen in armoede terecht en het aantal steunaanvragers bij sociale diensten steeg sterk;
- veel uitstel of afstel van noodzakelijke behandelingen;
- sociale ongelijkheid nam toe onder andere door het sluiten van scholen en handelszaken en door jobverlies;
- geweld nam toe, vooral binnen gezinnen;
- er ontstond grote leerachterstand bij kinderen en jongeren;
- veel mensen leden in eenzaamheid en stierven geïsoleerd;
- er was een toename van stress, angst, burn-out en depressie met verzwakte weerstand tegen infecties als gevolg.
Dit zijn negatieve evoluties die nog werden verscherpt door de ongeziene polarisatie in de samenleving rond de maatregelen en de vaccinatiecampagnes. Al snel bleek ook dat men de beloftes omtrent de veiligheid en de doeltreffendheid van de vaccins niet kon waarmaken. Het CST (Covid Safe Ticket) als instrument om mensen te overtuigen zich te laten vaccineren zorgde voor nog verdere polarisatie en bleek de verspreiding van het virus niet te kunnen tegengaan.
Deze effecten op de samenleving mogen zich niet herhalen. Daarom pleiten wij, de mensen, jong en oud, gevaccineerd of niet, risicopersoon of niet, voor een andere aanpak van mogelijke nieuwe coronagolven en voor de heropbouw van het maatschappelijk weefsel gebaseerd op een coherente toekomstvisie.
Wat betreft de aanpak van nieuwe golven vragen we een beleid dat:
- de zorgsector veel meer ondersteunt en het aantal handen aan het bed dringend opschaalt;
- het onderwijs en de sociaal-economische en culturele activiteiten niet meer onderbreekt;
- nadrukkelijk een gezonde leefomgeving en levensstijl bevordert;
- inzet op het verminderen van angst, en een verantwoorde en transparante teststrategie hanteert;
- meer vertrouwen geeft aan de eerstelijnszorg om preventie en onmiddellijke behandeling van COVID-19 toe te passen;
- het dragen van maskers tot een minimum beperkt;
- de vaccins voor iedereen (ook voor zorgverleners) beschouwt als een vrijwillige en persoonlijke keuze, op basis van correcte en volledige informatie, en een actieve opvolging van de nevenwerkingen van de vaccins organiseert.
We bepleiten bovendien het faciliteren van kritische en neutrale media en meerstemmige, verrijkende debatten. Wetenschap wordt immers gekenmerkt door onzekerheid en het durven stellen van vragen.
Voor de heropbouw van het maatschappelijk weefsel pleiten we voor een samenleving die gebouwd wordt vanuit authentieke, menselijke waarden, en niet op basis van technocratische principes. Daartoe schuiven we de volgende algemene punten naar voor:
- Rechten
Te allen tijde (ook in tijden van crisis) moeten onze fundamentele en universele mensen- en grondrechten gerespecteerd worden: het recht op een menswaardige levensstandaard, op privacy, op vrije meningsuiting, op lichamelijke integriteit, op goede gezondheidszorg, de vrijheid van vreedzame vereniging en vergadering, enzovoort.
- Verantwoordelijkheid
Rechten gaan ook gepaard met verantwoordelijkheid. Als iedereen de kans krijgt zijn talenten te ontdekken en te ontplooien, is het essentieel deze in te zetten voor de medemens en verantwoordelijkheid op te nemen in de gemeenschap, in plaats van enkel sturing te verwachten van bovenaf: “Don’t ask what your country can do for you, ask what you can do for your country” (John F. Kennedy).
- Faire verdeling
De overheid wordt in haar herverdelende rol verantwoordelijk gehouden voor een faire verdeling van de rijkdom. Een aanpassing van de wetgeving dringt zich hiertoe op, onder andere om de oneigenlijke fiscale voordelen waarvan meerdere multinationale bedrijven genieten een halt toe te roepen. Het beleid dient humaan, sociaal en duurzaam te zijn.
- Politiek ten dienste
De politiek mag enkel ten dienste staan van het volk en mag geen beschuldigend, stigmatiserend en/of polariserend beleid voeren naar de bevolking toe of naar bepaalde groepen van de samenleving, noch in woorden, noch in daden en wetten.
- Technologie ten dienste
Het digitale dreigt steeds meer het leidende principe te worden in onze samenleving. Technologie moet echter ten dienste staan van de mens en niet omgekeerd. Het digitale moet ons een beter leven laten leiden; we mogen ons leven er niet door laten leiden. Het digitale mag ook de ongelijkheden in de samenleving niet verder doen toenemen.
- Echt contact is wél de bedoeling
Weer live écht verbinden appelleert aan een essentieel gevoel van samenzijn dat ons welbevinden bevordert. Goede relaties kunnen onderhouden en actief kunnen participeren aan de maatschappij heeft een gunstig effect op onze mentale en fysieke gezondheid. Dit vergt een samenleving, gekenmerkt door warme buurten, een bloeiend verenigingsleven en een sterke lokale economie.
- Vrije ontplooiing
We geloven in een samenleving waar alle mensen levenslang kunnen leren en creëren, en in alle vrijheid hun talenten kunnen ontplooien. Betekenis kunnen geven aan wat je doet, is cruciaal voor het psychische welzijn. Onnodige (administratieve) regels moeten daarom achterwege worden gelaten, en het vrije initiatief, het ondernemerschap, het innovatieve en het creatieve dienen zo veel mogelijk ruimte te krijgen.
- Tot rust kunnen komen
De overvloed aan prikkels beïnvloedt onze gezondheid negatief. Hoe we ons voelen — psychisch, sociaal en emotioneel — bepaalt ook mee onze lichamelijke weerbaarheid. Rust en gemoedsrust vormen een essentiële voedingsbodem voor ons welzijn. We pleiten daarom voor een maatschappij waarin alle mensen in goede en menswaardige omstandigheden kunnen leven, waarin ze zich vrij en veilig voelen en waar iedereen de mogelijkheid krijgt tot voldoende vrije tijd én voldoende rust en reflectie kan inbouwen.
- Een andere vorm van gezondheidszorg
We pleiten voor een gezondheidszorg waarbij er aandacht is voor de persoonlijke kenmerken van elke persoon, en waarbij iedereen de vrijheid krijgt om zelf keuzes te maken. We verkiezen een holistische gezondheidszorg waarbij klassieke geneeskunde wordt geïnspireerd door natuurlijke geneeswijzen en vice versa, met wederzijds respect, en met een sterke verwevenheid van fysieke en geestelijke gezondheid. De zorgverlener is hierbij een vertrouwenspersoon die de mens in zijn totaliteit bekijkt en begeleidt, en gezond tracht te houden.
- Inzetten op onderwijs
Het zal ook aan de volgende generaties zijn om verdere stappen te zetten naar een samenleving die op bovenstaande principes is gebaseerd. Daarom dient er een shift te komen in het onderwijs opdat onze kinderen kunnen ontwikkelen tot mensen die erop gericht zijn samen te werken, elkaar met waardigheid te behandelen en hun leefomgeving met respect te bejegenen.
We pleiten voor meer aandacht voor innerlijke groei naast intellectuele groei, voor het meer ontplooien van intuïtieve, empathische, creatieve en sociale kwaliteiten naast de louter rationele. Bewuste jongeren zijn de bouwstenen van de bewuste maatschappij van morgen."
De ondertekenaars
LITERATUURLIJST
- Joffe AR. COVID-19: Rethinking the Lockdown Groupthink. Front Public Health. 2021 Feb 26;9:625778.
- Herby J, Jonung L, and Hanke SH. A literature review and meta-analysis of the effects of lockdowns on COVID-19 mortality. SAE./No.200/January 2022
- Park AM, Khadka S, Sato F, et al. Bacterial and fungal isolation from face masks under the COVID-19 pandemic. Sci Rep. 2022 Jul 18;12(1):11361.
- Lin Q, Cai Y, Yu C, et al.. Effects of Wearing Face Masks on Exercise Capacity and Ventilatory Anaerobic Threshold in Healthy Subjects During the COVID-19 Epidemic. Med Sci Monit. 2022 May 30
- Walach H, Traindl H, Prentice J, et al. Carbon dioxide rises beyond acceptable safety levels in children under nose and mouth covering: Results of an experimental measurement study in healthy children. Environ Res. 2022 Sep;212
- Bundgaard H, Bundgaard JS, Raaschou-Pedersen DET, et al. Effectiveness of Adding a Mask Recommendation to Other Public Health Measures to Prevent SARS-CoV-2 Infection in Danish Mask Wearers: A Randomized Controlled Trial. Ann Intern Med. 2021 Mar;174(3):335-343.
- https://www.hartgroup.org/masks/
- Surkova E, Nikolayevskyy V, Drobniewski F. False-positive COVID-19 results: hidden problems and costs. Lancet Respir Med. 2020 Dec;8(12):1167-1168.
- https://www.sampol.be/2021/05/laat-het-ocmw-niet-stikken-onder-de-coronadruk
- https://vlaamspatientenplatform.be/nl/nieuws/persbericht-meer-dan-een-op-vier-personen-met-een-chronische-aandoening-krijgt-opnieuw-te-maken-met-uitgestelde-zorg
- Patel JA, Nielsen FBH, Badiani AA, et al. Poverty, inequality and COVID-19: the forgotten vulnerable. Public Health. 2020 Jun;183:110-111.
- Buttell, F., and Ferreira, R. J. (2020). The hidden disaster of COVID-19: intimate partner violence. Trauma 12, 197–198.
- Lãzãrescu A, Benichi S, Blauwblomme T, et al. Abusive Head Trauma in Infants During the COVID-19 Pandemic in the Paris Metropolitan Area. JAMA Netw Open. 2022;5(8)
- Federaal Planbureau. Daling van het onderwijsniveau: de verborgen kosten van de covid-19-pandemie. Mei 2022 https://www.plan.be/uploaded/documents/202206070754390.PUB_ART_012_EDUC_12646_N.pdf
- https://www.newscientist.nl/blogs/mensen-stierven-in-eenzaamheid/
- Strang P, Bergström J, Martinsson L, et al. Dying From COVID-19: Loneliness, End-of-Life Discussions, and Support for Patients and Their Families in Nursing Homes and Hospitals. A National Register Study. J Pain Symptom Manage. 2020 Oct;60(4)
- Bruggeman H, Smith P, Berete F, et al. Anxiety and Depression in Belgium during the First 15 Months of the COVID-19 Pandemic: A Longitudinal Study. Sci. 2022, 12, 141.
- Fountoulakis KN, Karakatsoulis GN, Abraham S, et al. The effect of different degrees of lockdown and self-identified gender on anxiety, depression and suicidality during the COVID-19 pandemic: Data from the international COMET-G study. Psychiatry Res. 2022 Sep;315
- Cousien A, Acquaviva E, Kernéis S, et al. Temporal Trends in Suicide Attempts Among Children in the Decade Before and During the COVID-19 Pandemic in Paris, France. JAMA Netw Open. 2021;4(10)
- Ayling K, Jia R, Coupland C et al. Psychological Predictors of Self-reported COVID-19 Outcomes: Results From a Prospective Cohort Study, Annals of Behavioral Medicine, Volume 56, Issue 5, May 2022, Pages 484–497
- Gbenonsi GY, Labat A, Oleffe A, et al. Factors Associated With COVID-19 Vaccination Among Individuals With Vaccine Hesitancy in French-Speaking Belgium. JAMA Netw Open. 2022;5(9)
- Seneff S, Nigh G, Kyriakopoulos AM, McCullough PA. Innate immune suppression by SARS-CoV-2 mRNA vaccinations: The role of G-quadruplexes, exosomes, and MicroRNAs. Food Chem Toxicol. 2022 Jun;164
- Eythorsson E, Runolfsdottir HL, Ingvarsson RF, et al. Rate of SARS-CoV-2 Reinfection During an Omicron Wave in Iceland. JAMA Netw Open. 2022 Aug 1;5(8)
- Prugger C, Spelsberg A, Keil U, Erviti J, Doshi P. Evaluating covid-19 vaccine efficacy and safety in the post-authorisation phase. 2021 Dec 23;375
- Fraiman J, Erviti J, Jones M, et al. Serious adverse events of special interest following mRNA COVID-19 vaccination in randomized trials in adults. 2022 Aug 30
- https://www.iph.nl/positieve-gezondheid/wat-is-het/
- ‘Vlaanderen herleeft’ - Aanbevelingen voor maatschappelijke relance naar aanleiding van COVID-19 Samenvatting. Maatschappelijk Relancecomité, juli 2020