VUB-Archeoloog Dries Vergouwen krijgt een Applied PHD-beurs van 280.000 euro van Innoviris, het Brussels agentschap voor technologie en innovatie. Hij gaat daarmee aan de VUB en urban.brussels een doctoraat maken over de mens-omgevingsinteracties in de Zennevallei en de landschappelijke geschiedenis van de Zenne en haar Brusselse zijrivieren en -beken. Zijn doctoraat kadert in het RETS-programma, een multidisciplinair project waarin de VUB, Urban.Brussels en het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen samenwerken om de evolutie van de vallei van de Zenne en haar vertakkingen en de menselijke factor in relatie tot de rivier te bestuderen.
Die Zenne en haar stroombekken zijn sedert het einde van de laatste ijstijd, zo’n 12.000 jaar geleden, flink veranderd. Door onder andere de enorme stijging van de zeespiegel in die periode, werd het verval van de rivieren in Vlaanderen almaar kleiner en kregen ook hun valleien vaak totaal nieuwe beddingen.
“Over de vallei van de Zenne is relatief weinig geweten”, zegt Vergouwen. “We weten dus niet hoe haar bedding zich in de loop van die 12.000 jaar heeft verlegd. Ik ga me concentreren voor mijn onderzoek op het historisch centrum van Brussel en op de interactie van de Zenne met de mens.”
Parking 58
Dat die interactie belangrijk was, leidt geen twijfel. Na opgravingen op de plek waar tot voor enkele jaren de legendarische Parking 58 stond, in hartje Brussel, werden op een diepte van ettelijke meters de resten gevonden van een historische haven op de Zenne, wat aangeeft dat de rivier ook in de vroege middeleeuwen al een groot economische belang had voor Brussel.
“Er is een synthese gemaakt van de archeologische, milieu- en historische gegevens die aan het licht zijn gekomen tijdens eerder onderzoek door Urban.Brussels”, aldus Vergouwen. “Ik ga nu alle beschikbare data samenbrengen en aanvullen met gegevens uit nieuw en recent archeologisch onderzoek."
3D-modellen
De Innoviris-beurs steunt toegepast onderzoek. Met zijn doctoraat moet Vergouwen dus ook een bruikbare toepassing ontwikkelen. “Ik ga kaarten maken over het verloop van de Zenne doorheen de eeuwen heen”, verduidelijkt Vergouwen. “Die kaarten zullen vervolgens in 3D-modellen worden gegoten. Die zijn ook voor het heden en de toekomst belangrijk. Niet alleen omdat ze zullen aangeven waar de archeologisch interessante plekken zich op het Brussels grondgebied bevinden, maar ook voor wie wil bouwen of voor zij die grondwerken moeten verrichten.”
Vergouwen hoopt dat er ook voor het toerisme in Brussel een meerwaarde aan zijn project vasthangt. Archeologie en erfgoed zijn immer belangrijke troeven voor de stad. “Mijn synthese zal de nodige knowhow leveren voor een optimaal beheer van het archeologisch erfgoed in de Zennevallei”, aldus de onderzoeker. “Mijn 2D-kaarten en 3D-modellen zullen worden geïntegreerd in het publiek toegankelijke platform BruGIS, dat dient als leidraad voor het toekomstig beheer van het archeologisch erfgoed in de Zennevallei.
Vier jaar
Het onderzoek, onder de titel Revealing the Senne: a hidden landmark in the historical center of Brussels, zal begeleid worden door de VUB-professoren Archeologie Yannick Devos en Ralf Vandam en is een samenwerking met Urban.Brussels, waar Ann Degraeve en Marc Meganck hem zullen begeleiden. Het onderzoek zal vier jaar duren.