De Duitse bezetter vreesde eind juni 1917 zware bombardementen van de geallieerden en besloot daarom de bevolking van de Westhoek te evacueren naar het binnenland. De stad Wervik herdenkt die massale volksverhuizing en wil er alle steden en gemeenten bij betrekken, waar er vluchtelingen werden opgevangen. Wervik hoopt dat er zo veel mogelijk gemeenten mee doen.
Op zaterdag 30 juni 1917 vertrokken 1.350 inwoners van het West-Vlaamse Geluwe in de druilende regen naar Menen. Ze werden op boerenkarren naar het station vervoerd. Ze stapten om 12u30 op de trein en kwamen na meer dan 8 uur aan in het station van Ternat. Daar werden ze, drijfnat door de regen, opnieuw op boerenkarren naar Sint-Kwintens-Lennik, Wambeek, Gooik en Onze-Lieve-Vrouw-Lombeek gebracht.
Zoals in de andere gemeenten werden de vluchtelingen in Lennik en Gooik ondergebracht bij gezinnen en in boerderijen. De meeste vluchtelingen keerden na de oorlog terug naar huis waar ze alleen nog puin aantroffen.
De vriendschapsbanden tussen de inwoners van Geluwe en Lennik bleven nog lang bestaan want bij het begin van de tweede wereldoorlog vonden een aantal Lennikse families tijdens hun vlucht naar Frankrijk onderdak bij vroegere kennissen in Geluwe. Na de oorlog in 1959 werd er zelfs een voetbalmatch gespeeld tussen ploegen uit beide gemeenten. In 1963 kwamen vele vluchtelingen met de muziekkapel van Geluwe naar Lennik om er het kloosterjubileum van overste Marie de la Colombière te vieren. Er bleven ook een aantal West-Vlamingen plakken in de streek door een huwelijk of omdat ze een zaak openden.
Carll Cneut
Geluwe maakt intussen deel uit van de fusie Wervik waar het verhaal van de vluchtelingen nog sterk leeft. De stad Wervik wil 100 jaar later het verhaal van de vluchtelingen herdenken en de steden en gemeenten danken, waar er inwoners werden opgevangen. Dat gebeurde niet alleen in Vlaams-Brabant maar ook in Oost-Vlaanderen, Antwerpen en Limburg. Er werden in onze regio Wervikenaren ondergebracht in Asse, Dilbeek, Gooik, Halle, Lennik, Ninove, Opwijk, Roosdaal en Ternat.
Begin 2017 presenteerde Carll Cneut, afkomstig uit Geluwe en één van de bekendste en meest bekroonde illustratoren van ons land, een schilderij ‘De evacuatie van Geluwe en Wervik’ in zijn eigen unieke beeldtaal. “Van dit schilderij maakten we 72 grote puzzelstukken als symbool voor onze geëvacueerde inwoners. In iedere gemeente of stad, die inwoners uit Geluwe of Wervik hebben gehuisvest, zouden we graag een puzzelstuk bezorgen, samen met de nodige toelichting en een notitieboek”, vertelt cultuurbeleidsambtenaar Steven Masil.
Wervik hoopt dat het puzzelstuk, de toelichting en een notitieboek vanaf juni 2017 in de gemeentelijke bibliotheken gelegd worden. Bibliotheken zijn immers open huizen waar heel wat volk over de vloer komt. Bezoekers aan de bibliotheek krijgen zo de kans om hun verhaal, eventueel herinnering aan een verhaal, over Geluwenaren of Wervikanen neer te pennen.
“In de loop van november eindigt het project en willen we de puzzelstukken en het notitieboekje ophalen. Daarna worden de puzzelstukken terug in het ‘schilderij’ geplaatst en krijgt het schilderij een prominente plaats in de notitieboeken met de verhalen worden verwerkt in een gedrukte uitgave”, verklaart Steven Masil.
Gooik
Deze week hebben Steven Masil en Rik Braem (Erfgoed) een aantal steden en gemeenten bezocht van waaruit er reacties kwamen. Ze waren woensdag op bezoek in Gooik waar ze werden ontvangen door Jean-Paul De Loecker en Frans Petermans van de Heemkundige kring en André De Leener die toevallig vorige week op uitstap was in Wervik. De Heemkundige kring heeft al twee boeken uitgebracht, die verband houden met de vluchtelingenproblematiek tijdens de wereldoorlogen.
Lennik
Tijdens het Belgisch bellemannenkampioenschap van zondag 25 juni op de Markt in Lennik wordt er ook aandacht besteed aan het vluchtelingenverhaal. De Wervikse belleman Nik Pauwels zal een geschenk overhandigen aan de burgemeester uit dank voor de gastvrijheid die de West-Vlamingen 100 jaar geleden mochten ontvangen in Lennik. Het puzzelstuk en het boek krijgen binnenkort een plaatsje in de erfgoedkast.
Nota: We haalden een deel van de informatie uit de tweede uitgave van de “Bijdragen tot de Geschiedenis van Lennik” van de Masiuskring.