Op de gemeenteraad van 19 december 2023 werd beslist om het onderzoek en stappenplan verder te zetten naar een gemeentefusie met meerwaarde voor de Pepingenaren en voor het Pajottenland. Pepingen stapt niet in het fusieproject van Herne-Galmaarden-Gooik/Pajottegem, dat volgens hen te snel doorgeduwd wordt. De komende legislatuur zal gebruikt worden voor degelijke analyse, participatie en voorbereiding.
Met de beslissing bekrachtigt het Pepingse gemeentebestuur het traject dat in maart 2023 werd uitgezet na de voorstelling van de resultaten van de bestuurskrachtanalyse. Dat rapport stelt onomwonden dat kleinere plattelandsgemeenten steeds meer onder druk komen te staan. De resultaten zijn openbaar en raadpleegbaar op pepingen.be. “Een aantal cijfers zijn te nuanceren, maar algemeen drukt het rapport ons wel met de neus op de feiten. Schaalvergroting door een gemeentefusie wordt op termijn nodig om organisatorisch, financieel en structureel tegemoet te komen aan de noden van de gemeenschap. Daar zijn we niet blind voor, maar we willen ons evenmin halsoverkop in een onzeker avontuur werpen. Het is belangrijk om de Pepingenaren te allen tijde te voorzien van degelijk beleid en dienstverlening.”
Voldoende draagvlak
Het Pepingse gemeentebestuur ging bewust niet over één nacht ijs. Alleen al uit principe wilden we voor zo’n belangrijke beslissing eerst onze bevolking horen.” Het gemeentebestuur koos meerderheid tegen oppositie voor een participatietraject. In een eerste informatiemoment met expert bestuurskunde Prof. Dr. De Rynck (UGent) werd de technische kant toegelicht, in een participatiemoment samen met De Wakkere Burger vzw kon iedere burger zich uitdrukken. De verslagen van die sessies zijn vrij te raadplegen op pepingen.be. Ook per brief en mail werden de bedenkingen van de Pepingenaren verzameld. “Aan het traject namen respectievelijk 40 en 30 dorpsgenoten aan deel. Slechts een beperkt aantal volgde beide sessies. Via mail werden nog 17 reacties ingestuurd. Dat is maar een fractie van onze bevolking. De interesse is er dus wel, maar het thema leeft nog niet echt. Het bevestigt de conclusies van studies naar eerdere fusies dat er duidelijk meer tijd nodig is om zoveel mogelijk mensen van alle leeftijden te horen en te betrekken bij het proces. Ook dat sterkt ons in onze keuze. We willen een Pajottegem-scenario vermijden, waarbij de fusie op zich een voldongen feit is voor de burgers en ze zich door tijdsgebrek enkel beperkt mogen uitspreken over enkele praktische gevolgen zoals de naamgeving.”
Voldoende schaalgrootte
Voor haar keuze baseert de Pepingse gemeenteraad zich op een recente studie van deskundigen voor de Vlaamse overheid die stelt dat bestuurskracht vooral voortkomt uit schaalgrootte, bij voorkeur een geheel van 30.000 tot 40.000 inwoners. “Dat halen we alleen met alle Pajotse gemeenten samen. Een snelle fusie legt jarenlang een immense druk op de nu al overbevraagde gemeentediensten. Een ondermaatse fusie helpt de bestuurskracht niet vooruit en is vooral een voorbode van een nieuwe fusie. Voor kleinere, gelijkwaardige gemeenten gaat de financiële bonus vooral op aan fusiekosten en is het effect al na gemiddeld één jaar verdwenen. Op dat moment zit je als gemeente nog volop in de reorganisatie van de dienstverlening, maar blijf je tegelijk kampen met het echte probleem, nl. de structurele onderfinanciering van plattelandsgemeenten vanuit de hogere overheid. Daar moet de nieuwe Vlaamse regering eindelijk een duidelijk kader voor scheppen. De meeste Vlaamse politieke partijen spraken zich al uit tegen verplichte fusies, dat schrikbeeld mag ons dus niet weerhouden van een degelijke voorbereiding. De studie adviseert de Vlaamse overheid om de periode 2024-2030 te gebruiken voor verdere studie en overleg en pas na 2030 eventueel te gaan naar verplichte fusies. Ook Pepingen zal de komende jaren daarom gebruiken voor evaluatie, analyse en voorbereiding. Tegelijk wordt de huidige en nieuwe intergemeentelijke samenwerking versterkt. Zo kan rekening gehouden worden met andere factoren zoals de huidige evolutie in de politie- en eerstelijnszones, waar men ook denkt aan schaalvergroting.”
Gedeeld plattelandskarakter
“In het participatietraject met onze burgers bleek duidelijk de bezorgdheid over het behoud van ons landelijke karakter, onze open ruimte en de nabijheid van dienstverlening. Eerder vanuit de vrees voor een verplichte fusie dan vanuit een uitgesproken wil om te fuseren. Sommigen zijn helemaal tegen fusie, anderen kijken eerder naar het financiële voordeel of de mogelijkheid om ‘open ruimte’ te blijven in een grotere context. In ieder geval kijkt men voor een mogelijke fusie richting het Pajottenland. Vanwege het gedeelde plattelandskarakter en de nodige schaalgrootte, pleitten we eerder al voor een Pajotse toekomstvisie. We hopen dat de driegemeentenfusie dit niet afblokt.”
“Voor onze gemeente zijn er op vandaag nog teveel onduidelijkheden en pistes die nog in volle ontwikkeling zijn of die nog niet voldoende onderzocht zijn, om in alle eer en geweten een terdege beslissing te nemen. Tot slot betreuren we de keuze voor de naam Pajottegem – de Pajotse identiteit gaat breder dan de drie buurgemeenten.”
Gemeente Pepingen zal nu het opgestarte traject met haar inwoners verder zetten. Tegen de horizon van 2030 moet dan alles in gereedheid zijn om de beste optie te kiezen voor Pepingen en bij uitbreiding voor het Pajottenland. Voldoende schaalgrootte, voldoende draagvlak en een gedeeld Pajots plattelandskarakter blijven daarbij de uitgangspunten.”