Ook de nationale pers volgt de nieuwsgaring op Persinfo. En meent deze ‘au sérieux’. Zo werd een van onze medewerkers gecontacteerd in verband met de op stapel staande Pajottenlandse fusie en de bijhorende fusienamen. Wij trachten dan ook altijd een klare en neutrale kijk op de gebeurtenissen weer te geven. En we danken jullie, onze lezers, om het nieuws bij Persinfo regelmatig te volgen.
Het artikel waarvoor wij werden gecontacteerd, vind je onder deze link (als abonnee van De Morgen) Mooigem, Pajottegem of het verzinsel van een 19de-eeuwse caféuitbater? De naam is nog het teerste punt in een fusie (demorgen.be).
Voor niet-abonnees publiceren we hier het artikel van Kelly Van Droogenbroeck uit De Morgen.
Gehecht aan je dorpsnaam? ‘Een kwestie van identiteit’
Pajottegem, Kepkensberg en Scheldelande: alle drie maken ze kans om de nieuwe naam van hun respectievelijke fusiegemeente
te worden. Officieel bestaan de gemeenten nog niet, maar toch beroeren ze nu al de gemoederen.
KELLY VAN DROOGENBROECK
Een stipje op de wereldkaart. Veel meer is een Vlaamse gemeente,globaal bekeken, niet. De namen van die gemeenten halen de wereldatlas al zeker niet. Toch is net dat almaanden hét discussiepunt in supermarkten, straten en woonkamers in Vlaanderen.
Nu verschillende stipjes zich klaarmaken om te fuseren tot één grotere stip, moet er ook een nieuwe naam gevonden worden. In Merelbeke en Melle kreeg het bestuur zo liefst 2.100 suggesties binnen. Daaruit fi lterde een selectiecomité de vier meest haalbare. De gemeenteraad koos uiteindelijk voor Merelbeke-Melle, dat het met slechts één stem meer haalde van Schelderode.Melle-Merelbeke en Mellebeke vielen eerder af.Echt origineel is de naam niet, “maar het geeft wel goed de identiteit van beide gemeenten weer”, klonk het achteraf bij de burgemeester van Merelbeke.
Ook twee andere Oost-Vlaamse gemeenten kozen onlangs voor wat vertrouwd voelt: Nazareth en De Pinte worden zo Nazareth-De Pinte.
In Galmaarden, Gooik en Herne is een streepje tussen de namen geen optie. Dus kwamen inwoners met 1.200 creatieve, nieuwe namen, waaruit een selectiecomité er 400 lterde. Elk van de drie gemeenten schoof dan zijn twintig favorieten naar voren. Uiteindelijk konden de inwoners de voorbije weken op een van deze vijf opties stemmen: Glooiingen, Mooigem, Pajottegem, Heidemark en Reinsberge. Morgen kennen we het resultaat.
ERFGOED
“Jommekesnamen”, bestempelde HetNieuwsblad die eerste twee opties. En ook in de regionale pers klonk er kritiek. “Er kunnen zich wellicht twintig, dertig of meer gemeenten de naam Glooiingen toe-eigenen door hun golvende landschap”, zegt Jos Huwaert, medewerker bij lokaal nieuwsmedium Persinfo. Pajottegem zint bovendien de naburige gemeenten uit het Pajottenland niet. Zowel Lennik als Roosdaal stuurde al een brief naar de drie gemeenten met de vraag die naam buiten beschouwing te laten.
Daarnaast rijzen er vragen over de manier waarop de drie besturen de 1.200 inzendingen tot vijf terugbrachten, zegt Huwaert. “De burgemeesters zeggen dat ze zich gedurende het hele traject door experts hebben laten omringen, maar volgens anderen zijn het erfgoed en de taalkundige geschiedenis van sommige namen te weinig in overweging genomen.”
De drang om voor een naam te gaandie de specieke geschiedenis of kenmerken van de streek benadrukt, steekt bij elke fusie de kop op. Zo vroeg Zwijndrecht aan Beveren en Kruibeke om een nieuwe selectieprocedure.
De vijf kandidaten die nu voorlagen – Scheldelande, Scheldewaas, Oosterwaas, Nieuw Scheldeland of Oost Waasland – waren immers al beslist nog voor de gemeente zich bij de fusie aansloot. Zo konden de Zwijndrechtenaren geen stempel drukken op hun toekomstig adres.
Nochtans zijn ook heel wat huidigegemeentenamen willekeurig ontstaan. “Soms begon het gewoon met een café dat zo heette, waar in de buurt ook een schooltje kwam en uiteindelijk een hele wijk de naam kreeg”, zegt Hendrik Vandeginste, medewerker bij de Vlaamse erfgoedorganisatie Histories. “Heel vaak zijn er eerder achteraf verhalen bij verzonnen.
Of gelooft iemand echt dat een reus een hand gooide in de Schelde waar later Antwerpen ontstond?”
Of er nu een waargebeurd en groots verhaal aan de oorsprong ligt of het verzinsel van een 19de-eeuwse café-uitbater nog steeds over onze tongen rolt, feit blijft dat de huidige gemeentenamen een gemeenschappelijke geschiedenis suggereren.
Een naam als Mooigem, daarentegen, is zo verbindend dat het onpersoonlijk wordt. Zeker als straks half Vlaanderen voor zo’n naam kiest. “Als je in een bepaalde voetbalploeg zit, zijn alle andere ploegen slechtbezig”, zegt Vandeginste. “Gemeentenamen draaien net zo ook altijd een stukje rond identiteit.”
Let wel op: op bestuurlijk vlak zou schaalvergroting uiteindelijk wél voordelen met zich meebrengen. Datconcludeerde in ieder geval een studie die voormalig minister van Binnenlands Bestuur Bart Somers (Open Vld) bestelde. De onderzoekers menen dat fusies ‘onvermijdelijk’ zijn, willen lokale besturen de stortvloed aan beleidstaken zoals mobiliteit, sociaal wonen en de klimaattransitie goed uitvoeren.
VOLKSRAADPLEGING
Alleen heerst ook daarover wantrouwen. Zo leverde de vorige grote fusiegolf, in 1976, combinaties op die nietper se logisch voelden voor de inwoners, maar wel belangrijke electorale gebieden van partijen herbevestigden. Ook nu hebben burgers al bij al weinig te zeggen in het fusieproces.
Sommige gemeenten lieten inwoners eerst nog in een volksraadpleging hun mening over de fusie geven. Maar op andere plaatsen gebeurde dat niet. De naam blijft in heel het fusie verhaal dan ook een van de enige elementen waar de burger wel nauw bij betrokken is, zegt professor lokale politiek Herwig Reynaert (UGent).
“Veel andere dingen zijn vaak door politici beslist. Dat is ook normaal, want we leven nu eenmaal in een representatieve democratie.” Maar de gemeentenaam, die voelt als iets persoonlijks.